Σημαντικές, διεθνείς συνεργασίες για τον θαλάσσιο πλούτο του Αιγαίου

Την άνοιξη αναμένονται οι πρώτοι «καρποί» των πολυεπίπεδων συνεργασιών του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος» με διακεκριμένα πανεπιστήμια των ΗΠΑ, όπως το Γέιλ, το Κολούμπια, το Πρίνστον, και αργότερα το Χάρβαρντ, το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, καθώς και τα Ρούτγκερς και Τζορτζ Μέισον. Η συνεργασία αφορά, μεταξύ άλλων, τομείς περιβαλλοντικού δικαίου, του σχεδιασμού προτάσεων για ενίσχυση του νομικού πλαισίου προστασίας του Αιγαίου από ρύπανση, της ανάπτυξης λογισμικού για την καταγραφή του ρίσκου από την κίνηση των .....εμπορικών αλλά και των πλοίων αυξημένου κινδύνου στο Αιγαίο. Επιπλέον, η συνεργασία επεκτείνεται σε τμήματα Ελληνικών Σπουδών, με σκοπό τη μελέτη αρχαίων ελληνικών γραπτών πηγών, από όπου είναι εμφανής η έμπρακτη προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος στην αρχαία Ελλάδα.

Κέντρο Σπουδών

Την ίδια περίοδο, αναμένεται να ανοίξει τις πόρτες του στη Σάμο το Διεθνές Κέντρο Σπουδών, μια από κοινού συνεργασία του Αρχιπελάγους με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, που θα προσφέρει τη δυνατότητα σε επιστήμονες από όλον τον κόσμο να συμμετάσχουν σε ωκεανογραφική έρευνα, χαρτογράφηση απειλούμενων θαλάσσιων ενδιαιτημάτων, κλπ., συνδυάζοντας την ακαδημαϊκή εμπειρία των επιστημόνων με την εφαρμοσμένη έρευνα των δράσεων προστασίας του Αρχιπελάγους.

Στο πλαίσιο της συνεργασίας με τα πανεπιστήμια των ΗΠΑ, σχεδιάζεται η δημιουργία της πρώτης συνδιαχειριζόμενης ζώνης αλιείας στο Αιγαίο. Επιστήμονες από την Environmental ProtectioClinic του Γέιλ επισκέφθηκαν πρόσφατα τους Φούρνους. Λιβάδια Ποσειδωνίας, ύφαλοι ασβεστολιθικών ροδοφυκών, σημαντικοί πληθυσμοί θαλάσσιων θηλαστικών και ιχθυοπανίδας απαντώνται στην περιοχή, ο κύριος βιοπορισμός των κατοίκων της οποίας προέρχεται από την αλιεία. Μέσα στην περασμένη δεκαετία, οι Φούρνοι είδαν τον θαλάσσιο πλούτο τους να μειώνεται δραστικά, εξαιτίας της εκτεταμένης και παράνομης αλιείας. Ωστόσο, «εκτιμούμε ότι ωρίμασαν οι συνθήκες ώστε να επιχειρήσουμε αναστροφή της εικόνας, με μέτρα αειφόρου διαχείρισης, στον σχεδιασμό των οποίων έχουν λόγο και συμφωνούν και οι αλιείς», εξηγεί η υδροβιολόγος κ. Αναστασία Μήλιου, συντονίστρια Ερευνας και Δράσεων Προστασίας του «Αρχιπελάγους». «Η εμπειρία και οι γνώσεις των επιστημόνων του Γέιλ μπορούν να συμβάλουν καθοριστικά σε μια εμπεριστατωμένη πρόταση που θα κατοχυρώνει νομικά την αναγκαιότητα να δημιουργηθούν διαχειριζόμενες ζώνες αλιείας με βάση αντίστοιχα διεθνή μοντέλα που εφαρμόζονται επιτυχώς σε άλλες χώρες, με παράδοση στην αλιευτική διαχείριση. Η Ελλάδα δεν έχει δημιουργήσει διαχειριζόμενες ζώνες, στις οποίες να εξασφαλίζεται η αειφόρος χρήση του κάθε εργαλείου αλιείας, με κριτήρια επιλεκτικότητας, όπως συμβαίνει σε άλλες χώρες», προσθέτει.

Ετερο πρότζεκτ το οποίο βρίσκεται στα «σκαριά» με το Γέιλ, είναι «η αξιοποίηση της εμπειρίας τους σε νομικό επίπεδο για τη διερεύνηση του νομικού πλαισίου που αφορά τη μη ανέλκυση του Sea Diamond και άλλων ναυαγίων που εγκυμονούν κινδύνους για το θαλάσσιο περιβάλλον», συνεχίζει η κ. Μήλιου. Νομικής φύσεως είναι και η συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Κολούμπια. «Δουλεύουμε επάνω σε κατάρτιση σχεδίου δράσης για την πρόληψη θαλάσσιων ατυχημάτων στο Αιγαίο και ενδεχόμενη ρύπανσή του. Στη χώρα μας δεν υφίσταται σχέδιο δράσης για περιπτώσεις, όπως η πρόσφατη με τουρκικό πλοίο που βυθίστηκε σε διεθνή ύδατα μεταξύ Σάμου και Χίου πριν από την Πρωτοχρονιά, μεταφέροντας 1.700 τόνους νιτρικού αμμωνίου». Ετερη πρόταση που ετοιμάζουν με σκοπό να την καταθέσουν στο υπουργείο Ανάπτυξης, αφορά τον χαρακτηρισμό του Αιγαίου ως ιδιαιτέρως ευαίσθητης θαλάσσιας περιοχής (PSSA, Particularly Sensitive Sea Area).

Δημιουργία λογισμικού

Σε συνεργασία με το Τμήμα Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Τέξας, τον «Δημόκριτο» και το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, το «Αρχιπέλαγος» έχει σχεδιάσει τρία λογισμικά για την επεξεργασία δεδομένων κατά τη χαρτογράφηση λιβαδιών Ποσειδωνίας, την πληθυσμιακή καταγραφή του μεσογειακού χαμαιλέοντα και την καταγραφή του ρίσκου από την κίνηση των εμπορικών αλλά και των πλοίων αυξημένης επικινδυνότητας.

Αξιοποίηση αρχαίων πηγών

Στη σύνδεση του παρελθόντος με το παρόν και το μέλλον της προστασίας του περιβάλλοντος αποβλέπει η συνεργασία του «Αρχιπελάγους» με τα τμήματα Ελληνικών Σπουδών των Πανεπιστημίων του Πρίνστον, Νέας Υόρκης και Γέιλ, και τη μελέτη αρχαίων ελληνικών γραπτών πηγών που αφορούν τη χρήση της αλιείας.

Τέλος, το «Μανιάκειο» κτίριο στο Βαθύ της Σάμου θα στεγάσει σύντομα το Διεθνές Κέντρο Σπουδών και έρευνας στον τομέα της εφαρμοσμένης εκπαίδευσης στις περιβαλλοντικές επιστήμες, προϊόν συνεργασίας του «Αρχιπελάγους» με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Σκοπός, είναι να καταστεί κέντρο αναφοράς των επιστημόνων από όλον τον κόσμο, καθώς αυτοί θα μπορούν να συμμετέχουν στις δράσεις και δραστηριότητες του Ινστιτούτου στη θάλασσα σε Σάμο, Ικαρία, Φούρνους, Πάτμο και το ευρύτερο Αιγαίο.

Παράλληλα, δημιουργείται θετικό «προηγούμενο», ώστε να συμπεριληφθεί το Αιγαίο στους πιο αξιόλογους προορισμούς της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας.
Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ