ΡΩΣΙΑ: Νόμος που θα ζήλευε ακόμα και η Σουηδία

Την άνοιξη του 2013 θα τεθεί σε λειτουργία μια ιστοσελίδα όπου ο κάθε πολίτης θα μπορεί να καταθέτει την δική του ιδέα για την κατάρτιση ενός........ νέου νόμου ή την τροποποίηση ενός ισχύοντος. Εάν η πρόταση συλλέξει τουλάχιστον 100 χιλιάδες ψήφους, η κυβέρνηση θα την προωθεί προς επεξεργασία.

Το Υπουργείο Οικονομικής Ανάπτυξης ετοίμασε το σχέδιο της ιστοσελίδας όπου ο κάθε πολίτης της Ρωσίας θα έχει την δυνατότητα να προτείνει έναν καινούργιο νόμο. Ήδη στις αρχές Σεπτεμβρίου το έργο πρόκειται να υποβληθεί στην κυβέρνηση, είπε ο Αλεξέι Χερσόντσεφ, Διευθυντής του Τμήματος Κρατικού Συντονισμού της Οικονομίας του Υπουργείου. Το σχέδιο, όπως υπενθυμίζει ο ίδιος, “ξεφύτρωσε” από το προεκλογικό άρθρο του Βλαντίμιρ Πούτιν με θέμα την ανάπτυξη της δημοκρατίας, καθώς και από ένα από τα πρώτα προεδρικά διατάγματα. Κατά την προετοιμασία του σχεδίου το Υπουργείο αξιοποίησε την υπάρχουσα διεθνή εμπειρία.

Το διαφορετικό παράδειγμα της Δύσης

Ανάμεσα στις δημοφιλέστερες πρωτοβουλίες στην ιστοσελίδα της ΕΕ συγκαταλέγονται οι προτάσεις για την καθιέρωση οδηγιών σχετικά με το δικαίωμα στην κοινή πρόσβαση στο καθαρό νερό, καθώς και για ενιαίες ευρωπαϊκές χρεώσεις της κινητής τηλεφωνίας.

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση ένα ανάλογο της ρωσικής κοινωνικής πρωτοβουλίας υπάρχει από την άνοιξη του τρέχοντος έτους, στις ΗΠΑ από το 2012, στο Ηνωμένο Βασίλειο από το καλοκαίρι του 2011. Πρέπει όμως να επισημανθεί ότι και στις τρεις περιπτώσεις παρουσιάζονται μερικές ιδιαιτερότητες. Στην Ευρώπη μια ιδέα μπορεί να προταθεί μόνο από ομάδα επτά πολιτών επτά διαφορετικών κρατών, πρέπει να συγκεντρωθούν τουλάχιστον ένα εκατομμύριο ψήφοι, η πρωτοβουλία περνά στην Διεύθυνση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και έπειτα πραγματοποιούνται σχετικές ακροάσεις στην Ευρωβουλή.

Στις ΗΠΑ συζητιούνται η εφαρμογή της υποχρεωτικής σήμανσης γενετικώς τροποποιημένων προϊόντων και η αύξηση τις αστικής ευθύνης για την παραβίαση της οδικής ασφάλειας. Οι Βρετανοί διεκδικούν την ακύρωση εισφοράς για τον ταχυδρομικό κωδικό.

Στις ΗΠΑ, πριν καταχωρήσει κανείς την ιδέα του, πρέπει να μαζέψει 150 υποστηρικτές της και έπειτα, στην διάρκεια ενός μήνα, να κερδίσει την υποστήριξη 25 χιλιάδων ατόμων, ενώ οι ίδιες οι πρωτοβουλίες προωθούνται στην διοίκηση του Λευκού Οίκου. Οι Αμερικανοί έχουν την δυνατότητα να εκφράζουν όχι μόνο νομοθετικές πρωτοβουλίες, αλλά και να δίνουν συμβουλές σχετικά με τις ψηφοφορίες του ΟΗΕ. Εντούτοις δεν προβλέπονται αυστηρές προθεσμίες για την ανταπόκριση στις εντολές των πολιτών. Στην Βρετανία ο “πήχης” για να περάσει η πρωτοβουλία είναι ίδιος μ' αυτόν που προτείνεται στην Ρωσία, και στο εξής αυτή υποβάλλεται στο Κοινοβούλιο. Δεν υπάρχει περιορισμός στον κύκλο των προτάσεων, και  λαμβάνοντάς τις ως βάση, οι βουλευτές διατυπώνουν τα δικά τους ζητήματα προς τους υπουργούς, εντούτοις η λήψη αποφάσεων δεν είναι υποχρεωτική.


Ο φόβος της γραφεικορτίας

Η ρωσική εκδοχή αποτελεί ένα υβρίδιο από διεθνείς πρακτικές. Η λογοδοσία όμως της κυβέρνησης απέναντι στους εισηγητές των πρωτοβουλιών μπορεί να είναι ακόμη πιο αυστηρή απ' αυτήν που τηρείται στο εξωτερικό.

Η κυβερνητική επιτροπή για την νομοθετική δραστηριότητα πρέπει να εξετάσει την ιδέα στην διάρκεια 60 ημερών μετά την ψηφοφορία. Εάν η πρωτοβουλία χρήζει προσοχής, η επιτροπή θα δώσει εντολή στο ομοσπονδιακό όργανο της εκτελεστικής αρχής, στην αρμοδιότητα του οποίου ανήκει το ζήτημα, ώστε να προετοιμάσει το σχέδιο νόμου, καθορίζοντας τις σχετικές προθεσμίες. Ένας τέτοιος μηχανισμός προβλέπεται για να μην αγνοούνται αξιόλογες πρωτοβουλίες μόνο και μόνο για λόγους τυπικούς, λόγω αναντιστοιχίας με το γραφειοκρατικό κατεστημένο, εξηγεί ο Χερσόντσεφ. 

Στην επόμενη φάση θα ακολουθείται μια ομαλή διαδικασία – το σχέδιο νόμου θα παρουσιάζεται στην Βουλή. Εάν η ιδέα δεν εγκριθεί από την νομική επιτροπή, μια σχετική αιτιολόγηση θα αναρτάται στην ιστοσελίδα, όπου θα εξηγούνται οι λόγοι της απόρριψης. Την περαιτέρω πορεία των εγκεκριμένων πρωτοβουλιών θα μπορεί κανείς να την παρακολουθεί σε μια άλλη ιστοσελίδα, η οποία δημιουργείται με σκοπό την δημόσια συζήτηση γύρω από νομοσχέδια και  κανονιστικές πράξεις. Αυτή η ιστοσελίδα, παρεμπιπτόντως, θα λειτουργήσει δοκιμαστικά ήδη αυτό το φθινόπωρο.  

Μόνον εγγεγραμμένοι χρήστες θα μπορούν να προσθέτουν ιδέες και να τις ψηφίζουν, ενώ συζήτηση μάλλον δεν προβλέπεται στα πλαίσια της ιστοσελίδας. Ο σχεδιασμός ενός τέτοιου forum απαιτεί περισσότερους πόρους και θα επιβάρυνε τον ιστότοπο. Δεν αποκλείεται όμως ο μηχανισμός της ανατροφοδότησης από τους υποστηρικτές και τους διαφωνούντες των ιδεών να εμφανιστεί με μια άλλη μορφή, δηλαδή να παρέχεται η δυνατότητα αποστολής μηνυμάτων στην προσωπική ηλεκτρονική διεύθυνση του δημιουργού της ιδέας, ενώ δίπλα στην πρωτοβουλία θα τοποθετηθούν σύνδεσμοι σε άλλους ιστοτόπους.

Οι πρωτοβουλίες, σύμφωνα με το σχέδιο, θα περιορίζονται σε ομοσπονδιακούς νόμους και κανονιστικές πράξεις.  Για προτάσεις περιφερειακού και τοπικού ενδιαφέροντος οι αντίστοιχες κρατικές αρχές μπορούν να δημιουργήσουν τις δικές τους ιστοσελίδες, πιστεύει ο Χερσόντσεφ. Εκτός τούτου, οι πρωτοβουλίες δεν μπορούν να αναφέρονται σε παραιτήσεις αξιωματούχων, σε θέματα πολιτικής και φορολογίας.

Οι διαχειριστές της ιστοσελίδας θα αποκλείουν από την καταχώρηση και προτάσεις με χρήση ανάρμοστου λεξιλογίου. Άλλα “φίλτρα” δεν πρόκειται να επιβληθούν. Τι είδους ιδέες θα δούμε τελικά σ' αυτήν την ιστοσελίδα, δεν μπορεί να το προβλέψει κανείς.

Ένας παρόμοιος μηχανισμός καταχώρησης πρωτοβουλιών και διεξαγωγής σχετικών ψηφοφοριών υπάρχει τώρα στην ιστοσελίδα της Ανοιχτής Διακυβέρνησης. Τα περισσότερα “like” συγκέντρωσαν εκεί προτάσεις  σχετικά με την εφαρμογή περιορισμών ώστε να μην δραπετεύει το χρήμα μέσω offshore εταιρειών.

http://rbth.gr/articles/2012/08/14/nomo_poy_tha_zileye_akoma_kai_i_soyidia_16275.html
Ελένα Κουκόλ, Ροσσίσκαγια γκαζέτα