AEK : Ένας επώδυνος σταθμός σε μια ανεπανάληπτη ιστορική διαδρομή μέσα στη ζούγκλα του ελληνικού ποδοσφαίρου.

 

Λεωνίδας Κουμάκης 

Η ποδοσφαιρική ανώνυμη εταιρία «Αθλητική Ένωση Κωνσταντινουπόλεως» – ΑΕΚ,  οδηγείται το σωτήριο έτος 2013 στην δεύτερη εθνική κατηγορία – ίσως και παρακάτω.

Τα συσσωρευμένα οικονομικά προβλήματα* από το διαρκές φαγοπότι των κάθε μορφής και κατηγορίας απατεώνων που κολλούσαν σαν βδέλλες γύρω από εγνωσμένης εντιμότητας ανθρώπους, οι οποίοι είχαν αληθινή αγάπη και μεγάλο σεβασμό στην μοναδική ιστορία του Συλλόγου, οδήγησαν τελικά την ιστορική ομάδα 89 χρόνια πίσω, στο σημείο που ξεκίνησε:

Ήταν ο Απρίλης του 1924 και δεν είχαν ακόμα συμπληρωθεί δύο χρόνια από τον......

μεγάλο ξεριζωμό του ελληνισμού της Μικράς Ασίας. Οι στρατιές των προσφύγων που σκόρπισαν μέσα στην μάνα – Ελλάδα, κουβαλούσαν μαζί τους πολύτιμους θησαυρούς πολιτισμού, γνώσεις, παραδόσεις και αξίες φυλαγμένες με ιερή ευλάβεια μέσα στις ταλαιπωρημένες ψυχές τους. Από την στρατιά αυτή μια χούφτα Κωνσταντινουπολιτών, μόλις άρχισαν να στέκονται στοιχειωδώς στα πόδια τους, πήραν την απόφαση να φυτέψουν το σπόρο  που πήραν μαζί τους από τις αλησμόνητες πατρίδες: Την απόφαση να ιδρύσουν την Αθλητική Ένωση του τόπου τους, μια απόφαση που πήραν μέσα σε ένα μικρό κατάστημα αθλητικών ειδών που διατηρούσαν στην Αθήνα οι Αιμίλιος Ιωνάς και Κωνσταντίνος Δημόπουλος.

Οι Έλληνες της Κωνσταντινούπολης έτρεφαν μεγάλη αγάπη για το ποδόσφαιρο το οποίο την εποχή εκείνη δεν είχε μπει ακόμα στη ζωή των Ελλήνων. Ο Ελληνισμός όμως της Πόλης είχε μεγάλη αγάπη και για τον αθλητισμό γενικότερα δημιουργώντας μια ένδοξη και πληθωρική αθλητική παρακαταθήκη. Αυτό αποδεικνύεται από το πλήθος των ομογενειακών σωματείων όπως ο «Αθλητικός Όμιλος Ταταύλα**», ο «Αθλητικός Σύλλογος Πέρα**», ο «Ερμής» του Πέραν, ο «Μέγας Αλέξανδρος», ο «Ήφαιστος», το αθλητικό τμήμα της περίφημης Ροβερτείου Σχολής για να περιοριστούμε μόνο στην Κωνσταντινούπολη - και πολλά άλλα στις μεγάλες εστίες ελληνισμού των αλησμόνητων πατρίδων.

Η μεγάλη αυτή παρακαταθήκη του Ελληνισμού της Κωνσταντινούπολης που μεταφέρθηκε μέσα στις ψυχές των προσφύγων, καρποφόρησε την άνοιξη του 1924, στο μικρό κατάστημα αθλητικών ειδών της οδού Βεραντζέρου κοντά στην πλατεία Βάθης (όπου μερικές δεκαετίες αργότερα κατέφθανε με τις απελάσεις του 1964 η τελευταία στρατιά διωγμένων από τις αλησμόνητες πατρίδες), όταν μια χούφτα Κωνσταντινουπολιτών αποφάσισε να ιδρύσει της ΑΕΚ.

    

Κώστας Σπανούδης, από τους ιδρυτές της ΑΕΚ και πρώτος Πρόεδρος

Στις 30 Μαΐου 1924, μια μόλις μέρα μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης μερικούς αιώνες νωρίτερα (29 Μαΐου 1453), έγινε η ιδρυτική συνέλευση της ΑΕΚ με περισσότερα από 40 ιδρυτικά μέλη (όλα πρόσφυγες από την Κωνσταντινούπολη) μεταξύ των οποίων ο Κώστας Σπανούδης, πρώτος πρόεδρος της Α.Ε.Κ. ο οποίος υπήρξε βουλευτής και υπουργός του Ελευθέριου Βενιζέλου, ο Φωκίων Δημητριάδης, ο σπουδαίος σκιτσογράφος που εργάστηκε για ολόκληρες δεκαετίες στα ΝΕΑ και οι Αιμίλιος Ιωνάς, Μενέλαος Ιωνάς, Κώστας Δημόπουλος, Μενέλαος Καροτσιέρης, Τιμολέων Τάγαρης, Μίλτος Ιερεμιάδης, Στέφανος Κεχαγιάς, Νικηφόρος Ελεόπουλος, Παντελής Καραγιάννης, Κωνσταντίνος Κωνσταντάρας, Αλέξανδρος Μακρίδης, Κώστας Ζαρίφης, Γιάννης Χρυσαφίδης, Κώστας Χρυσόπουλος, Βασίλης Φρυδάς, Φίλιππος Φλωρίδης, Αλέξανδρος Στρογγυλός, Λευτέρης Παξιμαδάς, Χρίστος Αλεξανδρίδης κ.α.

Το έμβλημα (τι άλλο;) ο Δικέφαλος Αετός. Παρόμοιος με αυτόν της βυζαντινής αυτοκρατορίας με τα δύο κεφάλια να αντιπροσωπεύουν τη διπλή εξουσία του αυτοκράτορα. Το αριστερό, στραμμένο προς την δύση να συμβολίζει τη Ρώμη, ενώ το δεξί προς την ανατολή, την Κωνσταντινούπολη. Ο σταυρός και η σφαίρα στα νύχια να συμβολίζουν την πνευματική και την κοσμική εξουσία αντίστοιχα. Τα χρώματα, με τα σύμβολα της αυτοκρατορικής εξουσίας, το κίτρινο και το μαύρο. 

Ο σπόρος της Κωνσταντινούπολης και του Βυζαντίου μέσα στην ψυχή και στο σώμα της Αθλητικής Ένωσης Κωνσταντινουπόλεως. Δύο μόλις χρόνια αργότερα (1926) μια αντίστοιχη Ένωση δημιουργήθηκε από πρόσφυγες και στην Θεσσαλονίκη με την δημιουργία του ΠΑΟΚ τα χρώματα του οποίου συμβολίζουν το πένθος για την απώλεια των αλησμόνητων πατρίδων (μαύρο) αλλά και την ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον (άσπρο). Αλλά και άλλοι Κωνσταντινουπολίτες που σκόρπισαν σε άλλα μέρη της Ελλάδος, δημιούργησαν πάνω από δέκα παρόμοιες Αθλητικές Ενώσεις στην ελληνική επαρχία, οι περισσότερες από τις οποίες δεν υπάρχουν πλέον.

Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη, να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος, γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις. Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας, τον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαι, τέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρείς, αν μέν' η σκέψις σου υψηλή, αν εκλεκτή συγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζει.

Τα διαχρονικά λόγια του Αλεξανδρινού μας ποιητή Κωνσταντίνου Καβάφη, γραμμένα όχι πολλά χρόνια πριν από την ίδρυση της ΑΕΚ, εκφράζουν ιδανικά την μεγάλη περιπέτεια της πορείας της, με δυσκολίες, πίκρες και ανηφόρες, με θριάμβους και επιτυχίες αλλά και συμφορές που μπορεί να την πλήγωσαν, να την κλόνισαν ακόμα και να την γκρέμισαν, ποτέ όμως δεν άγγιξαν ούτε το «πνεύμα» ούτε και το «σώμα» της:

Έξη μόλις χρόνια μετά την ιδρυτική συνέλευση, το μελίσσι των εργατικών προσφύγων από τις αλησμόνητες πατρίδες δημιούργησε το γήπεδο της Νέας Φιλαδέλφειας (1930), γνωστό στην επόμενη γενιά σαν «Νίκος Γκούμας», στο οποίο παρέμεινε επί 73 ολόκληρα χρόνια. Εκεί ανδρώθηκε, εκεί δημιούργησε τις βάσεις της μέχρι σήμερα ένδοξης ιστορίας της.

Από το 1924, παράλληλα με το τμήμα ποδοσφαίρου ιδρύθηκε και το τμήμα καλαθοσφαίρισης (ποιος αλήθεια από τους παλαιότερους δεν θυμάται την ομάδα μπάσκετ της ΑΕΚ να κατακτά το Ευρωπαϊκό Κύπελλο Κυπελλούχων το 1968 - η πρώτη ελληνική ομάδα που κατακτά ευρωπαϊκό τρόπαιο σε όλα τα σπορ - μέσα σε ένα κατάμεστο Καλλιμάρμαρο με κόσμο που παραληρούσε; Ποιος δεν θυμάται τα αλλεπάλληλα πρωταθλήματα Ελλάδος το 1958, 1963, 1964, 1965, 1966, 1968, 1970;). 

Την ίδια περίοδο ιδρύθηκε και το τμήμα στίβου της ΑΕΚ. Το 1929 ιδρύθηκε το τμήμα ποδηλασίας - σήμερα η ΑΕΚ διαθέτει ενεργά τμήματα για 11 αθλήματα (ποδόσφαιρο, μπάσκετ, βόλεϊ, χάντμπολ, futsal, στίβος, ποδηλασία, πινγκ-πονγκ, πυγμαχία, ξιφασκία, σκάκι). Διακρίθηκε σε όλα, ενώ σχεδόν σε όλα έχει κατακτήσει περισσότερα από ένα πρωτάθλημα Ελλάδος στην μακριά ιστορία της!

       

Βελιγράδι, 7 Απριλίου 1999

Σε δύσκολες εποχές ολόκληρης της κοινωνίας των εθνών, όπως η περίοδος του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου ή η περίοδος της βάρβαρης εισβολής των «πολιτισμένων» κρατών της Δύσης στην γειτονική μας Γιουγκοσλαβία, η ΑΕΚ πάντα δείχνει το πνεύμα που κουβαλάει στα σπλάχνα της: Από την αντικατοχική πορεία μέχρι την Ομόνοια σε περίοδο κατοχής (1942), τον θάνατο του ποδοσφαιριστή της Σπύρου Κοντούλη κατά την διάρκεια απόπειρας απόδρασης από τους ναζιστές (1944) έως το ιστορικό, φιλανθρωπικό φιλικό με την Παρτιζάν, όταν το Βελιγράδι βομβαρδιζόταν από το ΝΑΤΟ, με φανέλες που έδειχναν τους στόχους των «πολιτισμένων» επιδρομέων (1999).

Η μεγάλη πορεία 89 μέχρι σήμερα χρόνων της ΑΕΚ, περιλαμβάνει τόσο πολλά που είναι αδύνατο να «συμπυκνωθούν».

Μεγάλες δόξες και επιτυχίες σε περιόδους χαράς που πρόσφεραν στους φιλάθλους της ένδεκα Πρωταθλήματα Ελλάδος (1939, 1940, 1963, 1968, 1971, 1978, 1979, 1989, 1992, 1993 και 1994), δέκα τέσσερα Kύπελλα Ελλάδος (1932, 1939, 1949, 1950, 1956, 1964, 1966, 1978, 1983, 1996, 1997, 2000, 2002 και 2011), τρία Σούπερ Καπ (1971- ανεπίσημο, 1989, 1996) ένα Λιγκ Καπ (1990).

Μεγάλες στιγμές όπως ολόκληρη η χρυσή περίοδος του Λουκά Μπάρλου, του πιο πετυχημένου μέχρι σήμερα Προέδρου της ΑΕΚ, που ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 1974 και τέλειωσε το καλοκαίρι του 1981. Η διαχρονική «παρέλαση» μυθικών ονομάτων του ποδοσφαίρου (ποδοσφαιριστών και προπονητών) και όχι μόνο, από την είσοδο του γηπέδου της Νέας Φιλαδέλφειας. Η ιστορική πορεία – η πρώτη που πέτυχε Ελληνική ομάδα - στα ημιτελικά του Κυπέλλου ΟΥΕΦΑ (1976-1977) με τα «ιερά τέρατα» του Ελληνικού ποδοσφαίρου Μίμη Παπαιωάννου και Θωμά Μαύρο στις τάξεις της. Η πρώτη, εκπληκτική περίοδος του προπονητή – Μπάγιεβιτς (μετά την φανέλα Νο 9 που φορούσε σαν ποδοσφαιριστής στην ΑΕΚ) και με την υποστήριξη του δίδυμου Καρρά – Μελισανίδη, που ξεκίνησε το 1988 (Πρόεδρος ο Στράτος Γιδόπουλος) και έληξε το 1995 προσφέροντας ένα μοναδικό θέαμα και 4 από τα 11 πρωταθλήματα Ελλάδος (1989, 1992, 1993 και 1994).

Λουκάς Μπάρλος (1920-1999), από τους άριστους Προέδρους της ΑΕΚ

Μεγάλες λύπες και απαγοητεύσεις σε περιόδους σοβαρών προβλημάτων, όπως η φυγή Μπάγιεβιτς για τον Ολυμπιακό το 1996, η πώληση των μετοχών της ομάδας στην ENIC με μεγάλα όνειρα που αποδείχτηκαν απατηλά, η «αποφράδα» περίοδος του ήδη φυλακισμένου Μάκη Ψωμιάδη (με «τρέχουσες» οικονομικές απαιτήσεις της ΑΕΚ … αρκετών δεκάδων εκατομμυρίων), η κατεδάφιση, το 2003, του λαβωμένου από τον σεισμό του 1999 γηπέδου της Νέας Φιλαδέλφειας και η ένταξη των σχεδίων ενός νέου γηπέδου στα Ολυμπιακά έργα του 2004 που αντικαταστάθηκε όμως «μυστηριωδώς» από μια άλλη πρόταση (εκείνη του Σταδίου Καραϊσκάκη), η υπαγωγή, το 2004, στο άρθρο 44 του Νόμου 1892/1990 από την διοίκηση του αγαπημένου στον κόσμο της ΑΕΚ Ντέμη Νικολαϊδη (από τους ελάχιστους ποδοσφαιριστές που τόλμησαν να τα βάλουν με το «σύστημα» Ψωμιάδη), η απώλεια του πρωταθλήματος το 2010 «στα χαρτιά» προς όφελος ενός αντιπάλου ο οποίος αφού το έχασε στα γήπεδα το «κέρδισε» μέσα στα γραφεία της περιβόητης «παράγκας», η επώδυνη και καταστροφική διχόνοια μεταξύ των οργανωμένων οπαδών μια με την «επιστροφή» του Ντούσαν Μπάγιεβιτς στον πάγκο της ΑΕΚ (2002 και 2008), μια με την «κόντρα» με τον (πάλαι ποτέ πολυαγαπημένο) Ντέμη Νικολαϊδη, η σταδιακή ανάμειξη μεταξύ των «οπαδών» ύποπτων προσώπων (όπως και σε άλλες ομάδες, για τις ανάγκες εξυπηρέτησης των μεγάλων συμφερόντων με τα στημένα παιχνίδια) που μπορούσαν ανά πάσα στιγμή να προκαλέσουν επεισόδια ή βίαιες παρεμβάσεις «κάθε μορφής», η (ηθελημένη;) ανικανότητα των τελευταίων διοικήσεων να αντιμετωπίσουν τις οικονομικές δυσκολίες και να τώρα, ο υποβιβασμός από την πρώτη κατηγορία.

Η αυθεντική ΑΕΚ όμως είναι ιδέα. Είναι ιστορία. Είναι ο τίμιος αγώνας. Είναι οι πολύτιμες αξίες. Είναι οι αξέχαστες ρίζες. Όσες βρωμιές, κάθε μορφής και κάθε κατηγορίας, κι αν έριξαν στο διάβα της, όσο κι αν ασέλγησαν πάνω της οι διάφοροι απατεώνες και γκάγκστερ στήνοντας αγώνες για να θησαυρίζουν, όσο και αν την κυνήγησαν ή την κυνηγούν οι περίφημες «παράγκες» των διοικητικών και των διαιτητών που συνεχίζουν ανενόχλητες να καπελώνουν το πιο αγαπημένο άθλημα όλων των φιλάθλων– τίποτα από όλα αυτά δεν άγγιξαν στο ελάχιστο ούτε το «πνεύμα» ούτε το «σώμα» της.

Είναι πολύ παρήγορο να διαβάζει κανείς κείμενα που βρίσκονται ακριβώς στο ίδιο πνεύμα και μάλιστα από ένα δημοσιογράφο της αντίπερα όχθης του Αιγαίου, από τις πατρογονικές εστίες των ιδρυτών της ΑΕΚ. Ο άνθρωπος αυτός, μορφωμένος καθώς μαρτυράει το κείμενο του, αφιέρωσε ένα εκτενές άρθρο στην ΑΕΚ υπογραμμίζοντας με πολύ ιδιαίτερη βαρύτητα την βρωμιά που κρύβουν τόσο το Ελληνικό όσο και το Τουρκικό ποδόσφαιρο με αποτέλεσμα να απειλούνται επικίνδυνα οι λιγοστοί τίμιοι και ανιδιοτελείς άνθρωποι που επιμένουν να προσφέρουν καλοπροαίρετα τις υπηρεσίες (και σχεδόν πάντα τα χρήματα τους) σε σύμβολα όπως η ΑΕΚ. Στο άρθρο αυτό, ο Τούρκος δημοσιογράφος Νταγχάν Ιράκ μεταξύ πολλών άλλων, γράφει και τα εξής χαρακτηριστικά: 

«…Η ΑΕΚ δεν είναι μια ομάδα των κατακτήσεων (αν και είχαμε κάποιες πραγματικά καλές στιγμές), είναι ένας αθλητικός όμιλος της επιβίωσης. Κύπελλα, τίτλοι και ακριβοί παίκτες μπορεί να είναι ο λόγος της ύπαρξης ορισμένων συλλόγων, ας πούμε σαν τον Ολυμπιακό. Για την ΑΕΚ, δεν είναι αυτό. Η ΑΕΚ υπάρχει για να εμπνέει, να επιμένει και να επιβιώνει. Είναι ένα σύμβολο του τί μπορεί να κάνει το ανθρώπινο είδος, ακόμη και στις χειρότερες συνθήκες. Είναι το ταραχώδες ταξίδι από τη μία ακτή του Αιγαίου στην άλλη, για μια νέα ζωή με δυσκολίες και ελπίδες. Για να είσαι ΑΕΚ πρέπει να είσαι σε θέση να πεις "η ζωή συνεχίζεται." Είναι να οικοδομήσεις τα πάντα από το μηδέν, αν έρθεις σε αυτό το σημείο. Δεν γίνεται και δεν πρέπει να εξομοιωθούν όλα αυτά σε ένα απλό αθλητικό σωματείο, ποτέ.

Η ΑΕΚ είναι μία έμπνευση, είναι σαν τις αθλητικές ομάδες του Μαντέλα. Και δεν πρέπει ποτέ να σταματήσεις να εμπνέεις, μόνο και μόνο επειδή έπεσες. Ειδικά όταν ολόκληρη η κληρονομία σου, σού λέει κάτι διαφορετικό! (http://www.daghanirak.com/we-all-go-down-sometime ).

Σαν επίλογο ας αφιερώσουμε τη σκέψη μας στα νέα παιδιά της ΑΕΚ του 2013, που ρίχτηκαν απροστάτευτα και απροετοίμαστα μέσα στην ζούγκλα του ελληνικού ποδοσφαίρου. Τα παιδιά που έδωσαν τη μάχη τους για να υπερασπιστούν αυτό το ασήκωτο «σύμβολο» - μερικές  φορές με άδειο στομάχι. Όπως τότε, το 1924. Αυτά τα νέα παιδιά, με μέσο όρο ηλικίας κάτι παραπάνω από τα 18 χρόνια, αξίζουν ένα μεγάλο ευχαριστώ από όλους μας. Αξίζουν ένα μεγάλο μπράβο για την προσπάθεια τους – στον αθλητισμό είναι πολύ σημαντικό να διδάσκονται πως η ήττα πάντα θα είναι εξ ίσου πιθανή με την νίκη. 

Ίσως κάποια από τα παιδιά αυτά να επιλέξουν άλλο δρόμο για την συνέχεια της ζωής τους. Κάποια όμως θα παραμείνουν να φυλάξουν Θερμοπύλες. Αυτά τα παιδιά που θα αποφασίσουν να μείνουν, θα μας έχουν δίπλα τους κάθε στιγμή. Καλή ή κακή. Τι σημασία έχει αν θα είναι (σίγουρα προσωρινά) στην δεύτερη ή στην τρίτη  κατηγορία της «μεγάλης μας παράγκας»; Αρκεί η ψυχή τους να έχει την δύναμη να συνεχίσει μέσα στα δύσκολα, όπως έκανε μέχρι σήμερα. Γιατί είναι σίγουρο πως η ΑΕΚ και πάλι θα μεγαλουργήσει. Θα ξαναζήσει πολλές από τις όμορφες στιγμές του παρελθόντος της. Όπως ακριβώς μας ψιθυρίζουν οι στίχοι της Ελεάνας Βραχάλη που ακούστηκαν το 2011 στην Eurovision: Το κεφάλι ψηλά και τα χέρια ανοιχτά!  - Την έχει η ψυχή μου τη φωτιά  -  τους φόβους όλους καίει μοναδικά  - τα βήματά μου κάνω ως το Θεό  - κι αν πέσω εγώ ξανά θα σηκωθώ!

Λεωνίδας Κουμάκης***

23 Απριλίου 2013

lk@kbanalysis.com

* «Ο οικονομικός  εισαγγελέας Γρηγόρης Πεπόνης έδωσε εντολή να συλληφθούν κατά την αυτόφωρη διαδικασία όσοι  διατέλεσαν πρόεδροι της ΑΕΚ, μετά το 2004 προκειμένου να λογοδοτήσουν για τις οφειλές της ομάδας προς το Δημόσιο συνολικού ύψους 170.865.122,00 ευρώ. To ύψος του ποσού φτάνει σε αυτά τα επίπεδα προφανώς επειδή υπολογίζεται το πρωτογενές χρέος της ΠΑΕ, πριν μπει στο άρθρο 44, τη στιγμή που η σημερινή διοίκηση της ΑΕΚ αδυνατεί να καταβάλει τις δόσεις που προβλέπονται για την εξόφλησή του. Ήδη από τον περασμένο Σεπτέμβριο εκκρεμεί η καταβολή δόσης ύψους 1,25 εκατ. ευρώ» (29 Μαρτίου 2013, από τον ημερήσιο τύπο).

**Οι νεότερες γενιές των Κωνσταντινουπολιτών που εγκατέλειψαν τις αλησμόνητες πατρίδες μετά το πογκρόμ του 1955 και τις βάρβαρες απελάσεις του 1964, ένωσαν δύο από τα πιο ιστορικά τους σωματεία («Αθλητικός Όμιλος Ταταύλα» και «Αθλητικός Σύλλογος Πέρα») δημιουργώντας με αφετηρία το 1985 και κόπους δεκαετιών, πάνω σε ένα απέραντο (τότε) σκουπιδότοπο, ένα μεγαλοπρεπές Αθλητικό Κέντρο – κόσμημα. «Πρωταγωνιστές» ο Μιχάλης Παγιώτης που δεν βρίσκεται πια κοντά μας και πολλοί άξιοι Κωνσταντινουπολίτες που βρίσκονται σήμερα ανάμεσα μας. Αν αμφιβάλλετε, μια επίσκεψη στο Βυζαντινό Αθλητικό Κέντρο στον Άλιμο, ανάμεσα σε δρόμους που φέρνουν τα ονόματα σχολείων από τις αλησμόνητες πατρίδες (Μεγάλης του Γένους Σχολής, Ζαππείου Λυκείου και Ζωγραφείου Λυκείου), σίγουρα θα σας πείσει!