ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ 2012: Ο αόρατος κωδικος μοιράζει φόρους

To τεκμήριο του ελάχιστου ποσού διαβίωσης ισχύει μεν εδώ και πολλά χρόνια, αλλά δεν εμφανίζεται πουθενά στους κωδικούς της φορολογικής δήλωσης, με αποτέλεσμα να....... διαφεύγει την προσοχή και να μην υπολογίζεται από τον φορολογούμενο.

Τα αποτελέσματα της εκκαθάρισης των πρώτων δηλώσεων που υποβλήθηκαν ηλεκτρονικά δείχνουν ότι μόνο ένα στα δέκα εκκαθαριστικά σημειώματα προβλέπει επιστροφή φόρου, ενώ πέρυσι η αναλογία ήταν τέσσερα στα δέκα.

Κρυφά τεκμήρια διαβίωσης και εκ των υστέρων διευκρινίσεις του υπουργείου Οικονομικών για τις αποδείξεις δαπανών χρεώνουν έξτρα φόρο, τουλάχιστον 375 ευρώ, χαμηλόμισθους και συνταξιούχους.
Την ψυχρολουσία δέχθηκαν ήδη χιλιάδες φορολογούμενοι που έλαβαν εκκαθαριστικό σημείωμα για τα περσινά εισοδήματα με αναπάντεχα «φουσκωμένο φόρο» και έτρεξαν στους λογιστές και την εφορία για να ζητήσουν εξηγήσεις. Εκεί ανακάλυψαν ότι τα πράγματα δεν είναι όπως φαίνονται ή όπως τα είχαν υπολογίσει οι ίδιοι.

Πέραν των γνωστών τεκμηρίων που αφορούν τα αυτοκίνητα, κατοικίες, δίδακτρα και άλλες δαπάνες, υπάρχει και ένα ελάχιστο ποσό διαβίωσης 3.000 ευρώ για τους άγαμους και 5.000 ευρώ για τους έγγαμους που η Εφορία υπολογίζει κατά την εκκαθάριση της δήλωσης και το οποίο ισχύει μεν εδώ και πολλά χρόνια αλλά δεν εμφανίζεται πουθενά στους κωδικούς της φορολογικής δήλωσης, με αποτέλεσμα να διαφεύγει της προσοχής ή του υπολογισμού του φορολογούμενου. Το ποσό αυτό προστίθεται στα υπόλοιπα τεκμήρια διαβίωσης και έτσι αυξάνει το φορολογητέο εισόδημα ανεβάζοντας το ποσό των απαιτούμενων για την κάλυψη του αφορολόγητου ορίου ποσού αποδείξεων και το ύψος του φόρου με βάση τη φορολογική κλίμακα.
Αποτέλεσμα άλλο ποσό φόρου να έχουν υπολογίσει οι φορολογούμενοι και άλλο να τους χρεώνει στο εκκαθαριστικό η Εφορία. Ο επιπλέον φόρος προκύπτει από την ελάχιστη δαπάνη διαβίωσης που δεν λαμβάνεται υπόψη από τον φορολογούμενο και η οποία αυτόματα «βγάζει» φοροποινή 75 ευρώ για τις αποδείξεις που λείπουν και άλλα 300 ευρώ φόρο κλίμακας λόγω αύξησης του τεκμαρτού εισοδήματος.

Φορολογούμενος με εισόδημα 4.000 ευρώ
θα πρέπει να δηλώσει αποδείξεις δαπανών
ίσες με το 25% του εισοδήματός του, δηλαδή
1.000 ευρώ.Αν δεν το κάνει, θα πληρώσει φόρο 10% επί του ποσού των 1.000 ευρώ που είναι οι απαιτούμενες αποδείξεις, δηλαδή θα επιβαρυνθεί με φόρο 100 ευρώ, παρότι με βάση την κλίμακα είναι αφορολόγητος.

• 375 ευρώ τουλάχιστον είναι η επιβάρυνση όταν το τεκμαρτό εισόδημα είναι μεγαλύτερο από το δηλωθέν και για τον υπολογισμό του τεκμαρτού ο φορολογούμενος δεν έχει συνυπολογίσει την ελάχιστη δαπάνη διαβίωσης, (3.000 ευρώ για άγαμο και 5.000 ευρώ για έγγαμο). 75 ευρώ είναι ή φοροποινή για τις αποδείξεις που λείπουν και άλλα 300 ευρώ ο φόρος κλίμακας λόγω αύξησης του τεκμαρτού εισοδήματος.

ΚΩΔ.711
Γα να μην εφαρμοστεί η αντικειμενική δαπάνη για σκάφη αναψυχής, απαιτείται δήλωση ακινησίας που πιστοποιείται από βεβαίωση της αρμόδιας Λιμενικής Αρχής».
ΚΩΔ. 769, 770

Για τα τεκμήρια που αφορούν οικιακούς βοηθούς, δασκάλους, δίδακτρα και σκάφη αναψυχής το υπουργείο Οικονομικών διευκρινίζει ότι «για τον προσδιορισμό της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης που καταβάλλεται σε οικιακούς βοηθούς, δασκάλους κ.ά., οι κατώτατες αμοιβές είναι για το διάστημα 1η Ιανουαρίου έως 30 Ιουνίου του περασμένου έτους, 33,04 ευρώ το ημερομίσθιο του άγαμου χωρίς προϋπηρεσία και 739,56 ευρώ για μισθό. Για το δεύτερο εξάμηνο του περασμένου έτους το ημερομίσθιο διαμορφώνεται σε 33,57 ευρώ και ο μισθός στα 751,39 ευρώ. Για την τεκμαρτή δαπάνη των ιδιωτικών σχολείων απαιτούνται αποδείξεις παροχής υπηρεσιών. Ο γενικός κανόνας
Ο επιπλέον φόρος από το αφανές τεκμήριο ισχύει στις περιπτώσεις που το δηλωθέν εισόδημα είναι χαμηλότερο από εκείνο που προκύπτει από το σύνολο των τεκμηρίων διαβίωσης συμπεριλαμβανομένης και της ελάχιστης δαπάνης των 3.000 ή των 5.000 ευρώ. Κι αυτό γιατί για να καλυφθεί το ελάχιστο τεκμήριο διαβίωσης απαιτούνται επιπλέον αποδείξεις 750 ευρώ για άγαμο και (3.000Χ25%) και 1.250 ευρώ για έγγαμο (5.000Χ25%).
Ετσι ο φορολογούμενος που δεν συνυπολόγισε στο ποσό των αποδείξεων το παραπάνω τεκμήριο θα κληθεί επί της διαφοράς των 750 ή 1.250 ευρώ να πληρώσει φόρο με συντελεστή 10%, δηλαδή αν είναι άγαμος 75 ευρώ και αν είναι έγγαμος 125 ευρώ. Επιπρόσθετα, επειδή το τεκμαρτό εισόδημα αυξάνεται κατά 3.000 ή 5.000 ευρώ προκύπτει επιπλέον φόρος κλίμακας τουλάχιστον 300 ή 500 ευρώ για εισοδήματα μέχρι 12.000 ευρώ, ενώ τα ποσά είναι μεγαλύτερα για τα υψηλότερα εισοδήματα καθώς φορολογούνται με αυξημένους συντελεστές (18%, 28% κ.ο.κ.).
Παράδειγμα 1
Φορολογούμενος άγαμος με ιδιόκτητο διαμέρισμα 100 τ.μ. σε περιοχή με αντικειμενική τιμή κάτω από 2.799 ευρώ έχει ένα ΙΧ αυτοκίνητο πένταετιας 1.400 κ.εκ.
Το τεκμαρτό του εισόδημα ανέρχεται σε 9.700 ευρώ (4.500 ευρώ το τεκμήριο για το διαμέρισμα και 5.200 ευρώ για το αυτοκίνητο). Δήλωσε εισόδημα 9.700 ευρώ, ποσό που καλύπτει τα τεκμήρια διαβίωσης και υπολόγισε ότι με βάση τα τεκμήρια για την κατοχύρωση του αφορολόγητου ορίου των 5.000 ευρώ απαιτούνται αποδείξεις ύψους 2.425 ευρώ (9.700Χ25%) ποσό που ανέγραψε στον σχετικό κωδικό της φορολογικής δήλωσης (049). Ομως η Εφορία στην εκκαθάριση της δήλωσης θα υπολογίσει πέραν των τεκμηρίων του διαμερίσματος και του αυτοκινήτου πρόσθετο τεκμήριο 3.000 ευρώ, το οποίο θα προσθέσει στα υπόλοιπα για να προσδιορίσει το συνολικό τεκμαρτό εισόδημα. Ετσι θα τον φορολογήσει για εισόδημα 12.700 ευρώ και όχι 9.700 ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι ο φορολογούμενος θα χρεωθεί με επιπλέον φόρο 75 ευρώ λόγω έλλειψης αποδείξεων (θα έπρεπε να δηλώσει ποσό 25% επί των 12.700 ευρώ και όχι επί των 9.700 ευρώ άρα λείπουν αποδείξεις 750 ευρώ και επί της διαφοράς επιβάλλεται φοροποινή με συντελεστή 10%). Ταυτόχρονα ενώ στο εισόδημα των 9.700 ευρώ ο αναλογούν φόρος με βάση την κλίμακα είναι 460 ευρώ στο εισόδημα των 12.700 ευρώ, τώρα διαμορφώνεται στα 826 ευρώ και συνεπώς η επιπλέον επιβάρυνση ανέρχεται σε 366 ευρώ, ενώ αυξημένο θα είναι και το ποσό της εισφοράς αλληλεγγύης (1%) λόγω αύξησης του εισοδήματος. Συνολικά ο συγκεκριμένος φορολογούμενος θα χρεωθεί με πρόσθετο φόρο 441 ευρώ (75+366).
Παράδειγμα 2
Φορολογούμενος έγγαμος έχει ιδιόκτητη κατοικία 120 τ.μ., ένα εξοχικό 80 τ.μ. και αυτοκίνητο τετραετίας 1.800 κυβικών εκατοστών.
Δηλώνει εισόδημα 15.100 ευρώ, καλύπτοντας τα τρία τεκμήρια με βάση τα οποία το τεκμαρτό του εισόδημα ανέρχεται σε 15.000 ευρώ. Επίσης δηλώνει αποδείξεις 3.775 ευρώ (15.100χ25%) και προσδοκά αναλογούν φόρο 1.258 ευρώ. Ομως η Εφορία κατά την εκκαθάριση θα υπολογίσει μεγαλύτερο φόρο λαμβάνοντας υπόψη το τεκμήριο των 2.500 ευρώ (5.000/2).
Ετσι το ποσό των αποδείξεων ανεβαίνει στα 4.400 ευρώ (εισόδημα 17.600Χ25%) και επιβάλεται φόρος 102,5 ευρώ (4.400-3.775 =1.025Χ10%). Επιπλέον θα υπολογίσει και αυξημένο φόρο με βάση την κλίμακα αφού το τεκμαρτό εισόδημα διαμορφώνεται στα 17.600 έναντι δηλωθέντος 15.100 ευρώ και το ποσό του αναλογούντος φόρου διαμορφώνεται στα 1.595 ευρώ. Συνεπώς η πρόσθετη επιβάρυνση θα ανέλθει στα 337 ευρώ. Ετσι συνολικά ο επιπλέον φόρος είναι 439,5 ευρώ.
Οδηγία-τορπίλη από το Υπουργείο Οικονομικών
Χρειάζονται αποδείξεις και για εισόδημα κάτω από 5.000
Πέρα από τα κρυφα τεκμηρια η άλλη φοροπαγίδα αφορά εκείνους που το δηλωθέν ή τεκμαρτό εισόδημά τους είναι κάτω από το αφορολόγητο όριο των 5.000 ευρώ. Με μια νέα οδηγία το υπουργείο Οικονομικών θέτει για πρώτη φορά θέμα αποδείξεων ακόμα και για τους αφορολόγητους.
Με εγκύκλιό του διευκρινίζει ότι όλοι οι φορολογούμενοι, ακόμη και αυτοί που έχουν εισόδημα κάτω από το αφορολόγητο όριο, θα πρέπει να δηλώνουν δαπάνη αποδείξεων διότι κινδυνεύουν να φορολογηθούν για αυτές. «Εφιστάται η προσοχή των φορολογουμένων στη συμπλήρωση του Κωδικού 049 (Δαπάνη αγοράς αγαθών και παροχής υπηρεσιών) του Πίνακα 7 του εντύπου Ε1. Ο συγκεκριμένος κωδικός συμπληρώνεται με την εμπρόθεσμη δήλωση, ακόμα και όταν το πραγματικό ή τεκμαρτό εισόδημα του φορολογούμενου δεν υπερβαίνει το αφορολόγητο ποσό της κλίμακας φόρου εισοδήματος.
Οι αποδείξεις αυτές δεν συνυποβάλλονται με τη δήλωση και φυλάσσονται από τον φορολογούμενο και παραδίδονται μόνο εφόσον ζητηθούν για έλεγχο», αναφέρει η εγκύκλιος. Αυτό σημαίνει ότι φορολογούμενος με εισόδημα 4.000 ευρώ θα πρέπει να δηλώσει αποδείξεις δαπανών ίσες με το 25% του εισοδήματός του, δηλαδή 1.000 ευρώ.
Αν δεν το κάνει, θα πληρώσει φόρο 10% επί του ποσού των 1.000 ευρώ που είναι οι απαιτούμενες αποδείξεων, δηλαδή θα επιβαρυνθεί με φόρο 100 ευρώ παρότι με βάση τη κλίμακα είναι αφορολόγητος.
Επισημαίνεται ότι σε περίπτωση που το εισόδημα με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης (αυτοκίνητα, κατοικίες, αυτοκίνητα, δίδακτρα, οικιακοί βοηθοί, σκάφη αναψυχής κ.ά.) είναι υψηλότερο από το πραγματικό, τότε οι απαιτούμενες αποδείξεις υπολογίζονται επί του τεκμαρτού και όχι επί του δηλωθέντος.
Για παράδειγμα, φορολογούμενος που δηλώνει εισόδημα 10.000 ευρώ αλλά το τεκμαρτό είναι 12.000 ευρώ θα πρέπει να αναγράψει στη δήλωση ποσό αποδείξεων ίσο με το 25% του τεκμαρτού εισοδήματος των 12.000 ευρώ -δηλαδή 3.000 ευρώ- και όχι των 10.000 που είναι το δηλωθέν.
Η εκ των υστέρων διευκρίνιση του υπουργείου Οικονομικών για τις αποδείξεις, ο λάθος υπολογισμός των ήδη αυξημένων τεκμηρίων σε σχέση με πέρυσι, αλλά και η μείωση του αφορολόγητου ορίου στις 5.000 ευρώ από 12.000 ευρώ, η αλλαγή στα κλιμάκια και τους συντελεστές, η περικοπή των φοροαπαλλαγών (νοσήλια, γιατροί, τόκοι στεγαστικών δανείων, ενοίκια, ασφάλιστρα κ.ά.) στο 10% από 20%, η κατάργηση του φορομπόνους για τις αποδείξεις και η ενσωμάτωση στο εκκαθαριστικό του φόρου από την εισφορά αλληλεγγύης για τα περυσινά εισοδήματα καθώς και του τέλους επιτηδεύματος για όσους ασκούσαν ελεύθερο επάγγελμα είχαν σαν αποτέλεσμα στην πλειοψηφία τους τα πρώτα εκκαθαριστικά να είναι χρεωστικά και ο λογαριασμός ιδιαίτερα φουσκωμένος.
Εκκαθαριστικά
Αναλυτικά τα αποτελέσματα της εκκαθάρισης των πρώτων δηλώσεων που υποβλήθηκαν ηλεκτρονικά δείχνουν ότι μόνο ένα στα δέκα εκκαθαριστικά σημειώματα προβλέπει επιστροφή φόρου, ενώ πέρυσι η αναλογία ήταν τέσσερα στα δέκα.
Αναλυτικότερα, από τα 39.939 εκκαθαριστικά που εκδόθηκαν αυτόματα από το taxisnet τα 24.100 (60,34% του συνόλου) ήταν χρεωστικά με το κατά μέσο όρο φόρο προς πληρωμή να ανέρχεται στα 1.328 ευρώ, τα 4.400 (11% του συνόλου) ήταν πιστωτικά και τα υπόλοιπα 10.439 μηδενικά.
ΚΩΔ. 657, 658
Προσοχή χρειάζεται και στην αναγραφή του ποσού της αποζημίωσης λόγω απόλυσης. Το ποσό φορολογείται αυτοτελώς και θα πρέπει από φέτος να αναγράφεται μόνο στους κωδικούς 657 - 658 του πίνακα 6 του εντύπου Ε1 και όχι στους κωδικούς 659 - 660 του πίνακα 6 όπως τα παλαιότερα έτη, έτσι ώστε να μη συνυπολογισθούν για την επιβολή της εισφοράς αλληλεγγύης 1%-4% ανάλογα με το ύψος του εισοδήματος.

• Εάν το εισόδημα με βάση τα τεκμήρια δια­βίωσης είναι υψηλότερο από το πραγματικό, τότε οι απαιτούμενες αποδείξεις υπολογίζονται επί του τεκμαρτού και όχι επί του δηλωθέντος.
• Τα νέα τεκμήρια φέρνουν αλυσίδα επιβαρύνσεων καθώς αυξάνουν τον φόρο εισοδήματος με βάση την κλίμακα, τη φοροποινή για τις αποδείξεις, την προκαταβολή φόρου για το επόμενο έτος για ελεύθερους επαγγελματίες, αγρότες και εισοδηματίες και την εισφορά αλληλεγγύης για τα εισοδήματα του προηγούμενου έτους.

ethnos