του Αντώνη Φουρλή έκβαση του νέου γύρου συναντήσεων ανάμεσα στην Κάθριν Αστον και στον Ιρανό διαπραγματευτή, Σαίντ Τζαλίλι, καθώς και τις αποφάσεις που θα ληφθούν σε επίπεδο ΕΕ εντός του Μαϊου. Στις 15 Φεβρουαρίου 2012, όταν ακούστηκε για τα καλά το σενάριο περί διακοπής της πώλησης πετρελαίου από το Ιράν προς την Ευρώπη με πρωτοβουλία της Τεχεράνης , Έλληνες διπλωμάτες εκτιμούσαν ότι δεν συντρέχει λόγος ανησυχίας. “Για την ώρα, και αυτοί θέλουν να μας πουλάνε – και εμείς θέλουμε να αγοράζουμε. Ο πόλεμος νεύρων είναι ένα σόου, αλλά μέχρι την 1η Ιουλίου δύσκολα θα σταματήσουν οι πωλήσεις πετρελαίου από το Ιράν”, έλεγαν. Τέσσερις εβδομάδες αργότερα, οι αρμόδιοι του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών αντιμετωπίζουν με λιγότερη “άνεση” την προοπτική διακοπής της ροής πετρελαίου από το Ιράν προς την Δύση. Η Ελλάδα και η Ιταλία είναι δύο χώρες που ανησυχούν περισσότερο, γιατί προηγούνται στην ευρωπαϊκή λίστα εισαγωγών ιρανικού αργού πετρελαίου (ενδεικτικά, στην περίπτωση της Ελλάδας μιλάμε για αργό πετρέλαιο αξίας 1,15 δις ευρώ το 2009 και στα ίδια επίπεδα το 2010). Εν αναμονή των αποφάσεων του Μαΐου για την στάση που θα επιλέξει η Ευρώπη, οι χώρες που αγοράζουν από το Ιράν έχουν επιδοθεί σε έναν αγώνα δρόμου για να εξεύρουν διαφορετικές πηγές και να εξασφαλίσουν το πετρέλαιο του επόμενου χειμώνα. Αυτή είναι μία δύσκολη έρευνα, που γίνεται ακόμη δυσκολότερη στην περίπτωση της Ελλάδας, καθώς ελλείψει χρημάτων η Αθήνα δεν πλήρωνε προκαταβολικά – αλλά τώρα ίσως χρειαστεί να το κάνει. Οι διαρροές της Τεχεράνης γύρω από το ενδεχόμενο να παγώσουν οι εξαγωγές πετρελαίου, είναι το “δεύτερο ταμπλό” του επικοινωνιακού πολέμου με την Δύση. Στο κεντρικό ταμπλό, οι παίκτες είναι τρεις: Ιράν – ΗΠΑ – Ισραήλ, ενώ ΕΕ, Ρωσία και Κίνα περιορίζονται για την ώρα σε ρόλο παρατηρητή. Η πιο ηχηρή απειλή που εκτόξευσε μέχρι στιγμής η Τεχεράνη ήταν το ενδεχόμενο να κλείσει τα στενά του Ορμούζ. Δεκάδες σενάρια έχουν γραφτεί πάνω σε αυτή την ιδέα, καθώς αυτός είναι και ο μεγάλος φόβος της διεθνούς κοινότητας, σε περίπτωση που ξεφύγει η κατάσταση. Το κλείσιμο των στενών του Ορμούζ θα προκαλούσε με μαθηματική ακρίβεια μία αμερικανική επέμβαση και θα εκτόξευε τις τιμές του πετρελαίου, καθώς από αυτή την οδό διέρχεται το 40% της παγκόσμιας θαλάσσιας κυκλοφορίας για την μεταφορά πετρελαίου. Οι Αμερικανοί θα κατέστρεφαν αναγκαστικά, όχι μόνο τη ναυτική δύναμη που θα επιχειρούσε τον αποκλεισμό, αλλά και όλες τις υποδομές του Ιράν στις παράκτικες περιοχές. Αυτό θα μπορούσε να γίνει πολύ γρήγορα, αλλά αν οι ιρανικές δυνάμεις προλάβαιναν να ναρκοθετήσουν την θαλάσσια περιοχή στην είσοδο του Περσικού Κόλπου, τότε θα έπαιρνε πολύ καιρό μέχρι αυτή να καθαριστεί και να επιστρέψουμε στην ομαλότητα. Δηλαδή, μακροχρόνια ανωμαλία...
Δεδομένου ότι το Ιράν απέχει μερικά, ή μάλλον αρκετά χρόνια, από την κατασκευή πυρηνικών όπλων, μία απόπειρα να κλείσει τα στενά θα εκδηλωνόταν μόνο ως “απονενοημένο διάβημα”. Οι συνέπειες θα ήταν τεράστιες, αλλά πρώτα από όλους θα έπλητταν το ίδιο το Ιράν, αφού θα έβαζε το ίδιο μπλόκο στις εξαγωγές πετρελαίου. Γιατί, λοιπόν, θα έφτανε η Τεχεράνη σε ένα τέτοιο σημείο; Η απάντηση είναι, ότι θα εξέταζε αυτή την ύστατη επιλογή, μόνο εφόσον εγκλωβιζόταν από την Δύση, με κυρώσεις πολύ σκληρότερες από αυτές που ισχύουν σήμερα. Και δεν τη δίνω εγώ, αλλά ο Kayhan Barzegar, κορυφαίος ερευνητής του Κέντρου Μεσανατολικών Σπουδών της Τεχεράνης, σε μία ανάλυση που δημοσίευσε το Foreign Affairs στις 9 Φεβρουαρίου 2012: “Προς το παρόν, όμως, τα πράγματα δεν είναι πιθανό να εξελιχθούν τόσο άσχημα. Οι τελευταίες κυρώσεις αό την ΕΕ μειώνουν τις εξαγωγές πετρελαίου του Ιράν μόνο κατά 18%. Ωστόσο, αν οι Ασιατικές χώρες υιοθετήσουν τις κυρώσεις, διακόπτοντας τις εξαγωγές πετρελαίου του Ιράν στην Κίνα, στην Ινδία και στην Ιαπωνία, η Τεχεράνη θα αντιδρούσε πιο δυναμικά. Αυτό είναι απίθανο, επειδή η Κίνα και η Ρωσία θέτουν όρια στην βούλησή τους να εγκρίνουν νέες κυρώσεις. Και οι δύο αυτές χώρες πιθανότατα θα ασκήσουν βέτο σε μία απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας για περισσότερες κυρώσεις, ή για στρατιωτική δράση εναντίον του Ιράν...Επιπλέον, αναδυόμενες δυνάμεις όπως η Ινδία και η Τουρκία γνωρίζουν ότι δε θα μπορούσαν να βρουν εύκολα εναλλακτικές πηγές αντί του πετρελαίου του Ιράν. Συνακόλουθα, πήγαν ένα βήμα πιο πέρα από την Κίνα και τη Ρωσία και διακήρυξαν την απροθυμία τους να διακόψουν την ενεργειακή συνεργασία με το Ιράν.”
Οι ΗΠΑ και το Ισραήλ είναι οι δύο χώρες που έχουν λόγο να ανησυχούν περισσότερο για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι θα αποφασίσουν από κοινού για το αν αξίζει τον κόπο μία στρατιωτική επιχείρηση, ενώ δεν είναι καθόλου σίγουρό ότι θα την εκτελέσουν μαζί. Ο Ομπάμα πολύ πρόσφατα δήλωσε ευθέως ότι πρέπει να δώσουμε και άλλο χρόνο στην διπλωματία , έστω και με την υποσημείωση ότι “όλες οι επιλογές παραμένουν στο τραπέζι”. Ο Νετανιάχου μιλά πολύ διαφορετική γλώσσα και την χρησιμοποίησε ακόμη και στην πρόσφατη συνάντησή του με τον Αμερικανό Πρόεδρο , τονίζοντας στον Ομπάμα ότι “όταν πρόκειται για την ασφάλειά του, το Ισραήλ λαμβάνει μόνο τις αποφάσεις του”. Και αυτό δεν είναι σχήμα λόγου, καθώς ο Νετανιάχου φρόντισε να μην δεσμευτεί καν, ότι θα ενημερώσει προκαταβολικά την αμερικανική πλευρά, εφόσον αποφασίσει να αναλάβει δράση εναντίον του Ιράν. Άλλωστε, τέτοια “ενημέρωση” δεν υπήρξε ούτε το 1981, όταν ισραηλινά μαχητικά πέταξαν μέχρι το Ιράκ φορτωμένα με εξωτερικές δεξαμενές καυσίμων (ώστε να καλύψουν την τεράστια απόσταση) και βομβάρδισαν τον ιρακινό αντιδραστήρα. Και στο σημείο αυτό, πρέπει να θυμίσω ότι το Ισραήλ βγήκε κερδισμένο διπλά τότε, αφού η Ουάσιγκτον υποχρεώθηκε εκ των πραγμάτων να στηρίξει πολιτικά το Τελ Αβίβ. Κατά ορισμένους αναλυτές, το ίδιο ίσως αναγκαστεί να πράξει και ο Ομπάμα, σε μία προεκλογική χρονιά, όπου οι ψήφοι και τα αμερικανικά ΜΜΕ που ελέγχονται από το εβραϊκό λόμπι θα παίξουν καθοριστικό ρόλο στην προεδρική εκλογή.
Οι Ισραηλινοί έχουν και άλλους λόγους να πιστεύουν ότι δύσκολα θα βγουν χαμένοι, φέρνοντας προ τετελεσμένων τις ΗΠΑ και την διεθνή κοινότητα στην υπόθεση του Ιράν. Προβλέπουν ότι ίσως υπάρξουν κάποιοι που θα στηρίξουν στα λόγια την Τεχεράνη, αλλά ουδείς θα κινηθεί για να την στηρίξει. Και δεν φοβούνται καθόλου τα πιθανά “αντίποινα”, καθώς εκτιμούν ότι το παγκόσμιο περιβάλλον θα δυσκολέψει πολύ τυχόν απόπειρες εναντίον ισραηλινών στόχων στο εξωτερικό (εντός του Ισραήλ, εκτιμάται ότι ακόμη και αν εξαπολύσει επιθέσεις το Ιράν δεν θα καταφέρει σχεδόν τίποτα). Αυτή την αυτοπεποίθηση ενισχύουν τα φτωχά αποτελέσματα που είχαν οι απόπειρες εναντίον ισραηλινών στόχων στην Ινδία, στην Ταϋλάνδη και στην Γεωργία τον περασμένο μήνα, όπου ο απολογισμός ήταν ένας μόλις τραυματίας στο Δελχί και ένας επίδοξος τρομοκράτης αυτοτραυματισμένος στην Μπανγκόγκ.
Ωστόσο, το Ισραήλ γνωρίζει ότι σε καμία περίπτωση δε μπορεί να αγνοήσει τους Αμερικανούς και αντιλαμβάνεται ότι μία επιχείρηση ίσως έχει επικίνδυνες παρενέργειες, εάν εκδηλωθεί σε λάθος χρόνο. Η Ουάσιγκτον έχει ξεκαθαρίσει ότι θεωρεί “λάθος χρόνο” το να κινηθεί η Δύση εναντίον του Ιράν, ενόσω στην Συρία η κατάσταση είναι ρευστή και το καθεστώς Ασαντ τελεί υπό διεθνή απομόνωση. Ο George Friedman έγραψε σε ανάλυσή του για την STRATFOR στις 17 Ιανουαρίου 2012: “Εάν το καθεστώς Ασαντ – ή το συριακό καθεστώς χωρίς τον Ασαντ – επιβιώσει, το Ιράν θα μπορούσε να αποκτήσει τεράστια επιρροή στην Συρία, καθώς και στην Χεζμπολάχ του Λιβάνου. Η τρέχουσα κατάσταση στο Ιράκ σε συνδυασμό με την επιβίωση του καθεστώτος των Αλαβιτών (μουσουλμάνων) στην Συρία, θα δημιουργούσε μία ιρανική σφαίρα επιρροής απλωμένη από το δυτικό Αφγανιστάν μέχρι τη Μεσόγειο. Αυτό θα αποτελούσε μία ριζική ανατροπή των ισορροπιών στην περιοχή και πιθανότατα θα επανακαθόριζε τις ιρανικές σχέσεις με την Αραβική χερσόνησο. Αυτό θα ήταν, προφανώς, προς όφελος του Ιράν. Δεν είναι, όμως, προς όφελος των ΗΠΑ...οι ΗΠΑ δεν διαθέτουν μία ευρεία και αποτελεσματική συμμαχία και, ασφαλώς, δεν διαθέτουν μία συμμαχία που θα μπορούσε να παρέμβει σε περίπτωση πολέμου. Εχουν μόνο το Ισραήλ και το Ισραήλ αισθάνεται τόσο άβολα όσο και οι Αμερικανοί με την ιδέα ενός πολέμου. Δεν θέλει να δει μία επίθεσή του να αποτυγχάνει και δεν θέλει να δει μεγαλύτερη αστάθεια στον αραβικό κόσμο...”
Είναι μία ισορροπία τόσο εύθραυστη, μία εξίσωση με τόσο πολλές μεταβλητές, ώστε η υπόθεση του Ιράν να μοιάζει αυτή την ώρα με εξαιρετικά δισεπίλυτο γρίφο. Η λογική υπαγορεύει να προσπαθήσουν το Ιράν και η Δύση, ώστε να εκτονώσουν σταδιακά την ένταση και να επιτρέψουν στην διπλωματία και στον διάλογο να λειτουργήσουν. Τις τελευταίες εβδομάδες γίνεται όλο και πιο σαφές, ότι το ζητούμενο για το Ιράν είναι να ισορροπήσει μεταξύ του δικαιώματός του για ειρηνική χρήση πυρηνικής ενέργειας, υπό την πίεση της Δύσης που απαιτεί να μην υπάρξει “μετάλλαξη” του συγκεκριμένου προγράμματος για την κατασκευή πυρηνικών όπλων. Η Τεχεράνη δηλώνει ότι το πρόγραμμά της είναι για ειρηνικούς σκοπούς, αλλά έχει μεγάλη σημασία το πόσο πειστικός είσαι, όταν λες κάτι. Στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων (που θεωρητικώς θα επαναληφθούν σύντομα) οι δύο πλευρές θα πρέπει να αποκαταστήσουν την μεταξύ τους εμπιστοσύνη, με την Δύση να θέτει σαφείς όρους – αλλά όχι τελεσίγραφα που θα αναγκάσουν το Ιράν να σηκωθεί από το τραπέζι – αλλά και την Τεχεράνη να αντιλαμβάνεται ότι πρέπει να δώσει σαφέστερες απαντήσεις.
*Ως αλγόριθμος ορίζεται μια πεπερασμένη σειρά ενεργειών, αυστηρά καθορισμένων και εκτελέσιμων σε πεπερασμένο χρόνο, που στοχεύουν στην επίλυση ενός προβλήματος. Η λέξη αλγόριθμος προέρχεται από τον Πέρση μαθηματικό του 8ου αιώνα μ.Χ. Αλ Χουαρίζμι...Η έννοια του αλγορίθμου γίνεται ευκολότερα αντιληπτή με το παρακάτω παράδειγμα. Αν κάποιος επιθυμεί να γευματίσει θα πρέπει να εκτελέσει κάποια συγκεκριμένα βήματα: να συγκεντρώσει τα υλικά, να προετοιμάσει τα σκεύη μαγειρικής, να παρασκευάσει το φαγητό, να στρώσει το τραπέζι, να ετοιμάσει τη σαλάτα, να γευματίσει, να καθαρίσει το τραπέζι και να πλύνει τα πιάτα. Προφανώς, η προηγούμενη αλληλουχία οδηγεί στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Δεν είναι όμως η μοναδική για την επίτευξη του σκοπού, αφού μπορεί να αλλάξει η σειρά των βημάτων (π.χ. πρώτα να ετοιμάσει τη σαλάτα και μετά να στρώσει το τραπέζι). Ωστόσο το νόημα είναι πως η κατάτμηση μιας σύνθετης εργασίας σε διακριτά βήματα που εκτελούνται διαδοχικά, είναι ο πιο πρακτικός τρόπος επίλυσης πολλών προβλημάτων.
.protagon.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου