Κυριακή 20 Νοεμβρίου 2011

Έκτακτες εισφορές και τέλη - δυνατότητες νομικής προστασίας


 του Σπύρου Κρεμεζή, LLM, δικηγόρου.

Οι απανωτοί φόροι που επιβάλλει η κυβέρνηση με διάφορες ευφάνταστες ονομασίες ("ειδική εισφορά αλληλεγγύης" κλπ.) έχουν οδηγήσει μεγάλο αριθμό συμπολιτών μας σε απόγνωση, καθώς τα οικονομικά τους, ήδη εξασθενημένα λόγω της κρίσης, δεν τους επιτρέπουν να ανταποκριθούν.
Σε αυτό το κλίμα, πολλοί στρέφονται στη λογική "Δεν Πληρώνω", είτε με συμβολικές ενέργειες (κάψιμο εκκαθαριστικών κλπ.) είτε με διάφορες δηλώσεις επιφύλαξης, αδυναμίας πληρωμής κλπ. που κυκλοφόρησαν στο Διαδίκτυο, είτε απλά μη πληρώνοντας. Αλλά ποιες είναι οι συνέπειες για όποιον δεν πληρώνει; Έχουν κάποια χρησιμότητα οι διάφορες δηλώσεις επιφύλαξης που κυκλοφορούν; Τι ισχύει για την πληρωμή του ειδικού τέλους μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ;
Τι μπορεί να κάνει ο πολίτης για να προστατευτεί; Παρακάτω θα προσπαθήσουμε να δώσουμε μερικές σύντομες απαντήσεις........


Α. Ας ξεκινήσουμε από τους έκτακτους φόρους που επιβλήθηκαν με το ν. 3986/2011, δηλαδή (α) την "Ειδική Εισφορά Αλληλεγγύης Φυσικών Προσώπων", β) την "Έκτακτη Εισφορά σε Αντικειμενικές Δαπάνες Φυσικών Προσώπων" και (γ) το "Τέλος Επιτηδεύματος"

1. Πολλά επιχειρήματα έχουν ειπωθεί για την αντισυνταγματικότητα αυτών των έκτακτων φόρων, και αρκετά εξ αυτών έχουν βάση. Όμως μέχρι ένα επιχείρημα να γίνει δεκτό από κάποιο δικαστήριο, παραμένει ένα απλό επιχείρημα, χωρίς νομική επίδραση. Οι διοικητικές πράξεις έχουν τεκμήριο νομιμότητας και εφαρμόζονται, μέχρι να ανακληθούν από τη Διοίκηση ή να ακυρωθούν ή ανασταλούν από τα δικαστήρια.
2. Αυτό σημαίνει ότι ούτε το κάψιμο των εκκαθαριστικών, ούτε οι  δηλώσεις "αδυναμίας πληρωμής" που κυκλοφορούν, προστατεύουν τον πολίτη από την εκτέλεση των συγκεκριμένων διοικητικών πράξεων. Πολύ απλά, αν κάποιος αγνοήσει το εκκαθαριστικό σημείωμα και δεν πληρώσει την "ειδική εισφορά αλληλεγγύης" ή το "τέλος επιτηδεύματος", θα ακολουθήσει η βεβαίωσή τους ως ληξιπρόθεσμου χρέους, η σχετική ατομική ειδοποίηση και η διαδικασία είσπραξης δημοσίων εσόδων εις βάρος του, ενώ θα αδυνατεί να λάβει φορολογική ενημερότητα.
3. Η προστασία του πολίτη περνάει αναγκαστικά μέσα από τα δικαστήρια: Κατά των εκκαθαριστικών σημειωμάτων μπορεί να ασκήσει κανείς προσφυγή στο Διοικητικό Πρωτοδικείο, μέσα σε προθεσμία 60 ημερών από τη λήψη τους. Επειδή η προσφυγή δεν αναστέλλει την εκτέλεση μιας διοικητικής πράξης, απαιτείται και αίτηση αναστολής εκτέλεσης. Με τις νέες νομοθετικές ρυθμίσεις της φορολογικής δίκης (ν. 3900/2010) έχει  προβλεφθεί παράβολο 2% του αντικειμένου της διαφοράς για τις προσφυγές και έχει δυσκολέψει αρκετά η χορήγηση αναστολής εκτέλεσης. Το βέβαιο όμως είναι ότι χωρίς προσφυγή στα δικαστήρια δεν υπάρχει πιθανότητα δικαίωσης
4. Η "δήλωση πληρωμής με επιφύλαξη" που κυκλοφόρησε σε διάφορες μορφές στο διαδίκτυο και ήδη χρησιμοποιήθηκε από αρκετούς συμπολίτες μας κατά την πληρωμή των πρώτων δόσεων στα τέλη Σεπτεμβρίου, δε στερείται χρησιμότητας, αλλά δε λύνει και το πρόβλημα. Η χρησιμότητα είναι ότι η δήλωση αυτή αφήνει ανοιχτή τη δυνατότητα διεκδίκησης του καταβληθέντος ποσού. Το πρόβλημα είναι ότι αν δεν γίνει εμπρόθεσμα προσφυγή στα δικαστήρια, η δυνατότητα αυτή μένει αναξιοποίητη. Και επειδή για φορολογικές αξιώσεις δεν επιτρέπεται αγωγή κατά του Δημοσίου, μόνο η εμπρόθεσμη άσκηση προσφυγής δίνει προοπτική επιστροφής των χρημάτων.
5. Επειδή συχνά το κόστος του δικηγόρου λειτουργεί αποτρεπτικά, να σημειώσουμε ότι υπάρχουν και άλλες λύσεις, όπως πχ. οι ομαδικές προσφυγές που οργανώνονται από συλλόγους (με χαμηλό κόστος ανά άτομο) ή η αυτοπρόσωπη παράσταση (δεν είναι υποχρεωτική η παράσταση δικηγόρου για διοικητικές διαφορές κάτω των 590 Ευρώ). Βέβαια η προσφυγή σε δικηγόρο εξασφαλίζει τον πλέον υπεύθυνο και επαγγελματικό χειρισμό του θέματος, οπότε πρέπει να προτιμηθεί αν υπάρχει η οικονομική δυνατότητα.  Σε κάθε περίπτωση, αυτό που πρέπει να προσεχθεί είναι ότι η προθεσμία της προσφυγής (είτε κάποιος έχει πληρώσει είτε όχι) λήγει 60 μέρες μετά την παραλαβή του εκκαθαριστικού σημειώματος (δηλαδή για τους περισσότερους, αρχές ή μέσα Νοεμβρίου).

Β. Ας πάμε τώρα στο Έκτακτο Ειδικό Τέλος Ηλεκτροδοτούμενων Δομημένων Επιφανειών που επιβλήθηκε με το νόμο 4021/2011 (εφ’ εξής: ειδικό τέλος ακινήτων) και αποτελεί ξεχωριστή περίπτωση.

1. Και στην περίπτωση του ειδικού τέλους ακινήτων υπάρχουν ενστάσεις αντισυνταγματικότητας  - μεταξύ άλλων, το Συμβούλιο Επικρατείας έχει κρίνει παλιότερα (υπόθεση παρκομέτρων) ότι η ανάθεση της είσπραξης δημοσίων εσόδων σε ιδιώτες είναι αντισυνταγματική. Όμως και πάλι περιμένουμε την κρίση των δικαστηρίων, και ως τότε ο νόμος εφαρμόζεται κανονικά.
2. Παρ’ ότι  ο λογαριασμός της ΔΕΗ (ή όποιου άλλου παρόχου ηλεκτρικού ρεύματος) με τον οποίο επιβάλλεται το ειδικό τέλος ακινήτων δεν είναι διοικητική πράξη όπως τα εκκαθαριστικά σημειώματα της εφορίας, ο νόμος προβλέπει ότι σε περίπτωση μη πληρωμής, θα ενημερώνεται η αρμόδια ΔΟΥ και θα επέρχονται οι ίδιες έννομες συνέπειες (βεβαίωση ληξιπρόθεσμου χρέους, μηνιαία προσαύξηση, μη έκδοση φορολογικής ενημερότητας, κίνηση διαδικασίας είσπραξης δημοσίων εσόδων). Επιπλέον, η ΔΕΗ (ή όποιος άλλος πάροχος) υποχρεούται να διακόψει την ηλεκτροδότηση.
3. Από πρακτική άποψη, ο πολίτης που δεν επιθυμεί να καταβάλει το Ειδικό Τέλος Ακινήτων, παρά μόνο το υπόλοιπο ποσό (λογαριασμό ρεύματος + ΦΠΑ + δημοτικά τέλη + τέλος ΕΡΤ) μπορεί να προβεί σε δημόσια κατάθεση του υπόλοιπου ποσού στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, και στη συνέχεια να προσκομίσει αντίγραφο της απόδειξης κατάθεσης στη ΔΕΗ (παίρνοντας οπωσδήποτε αριθμό πρωτοκόλλου ή έστω σφραγίδα και υπογραφή παραλαμβάνοντος). Αν η ΔΕΗ αρνηθεί να παραλάβει την απόδειξη, θα πρέπει ο πολίτης να της την κοινοποιήσει με δικαστικό επιμελητή (κόστος της τάξεως των 30-50 Ευρώ). 
4. Για την αποφυγή της διακοπής ρεύματος που προβλέπεται από το νόμο ως συνέπεια της μη πληρωμής του τέλους ακινήτων, είναι σημαντικό να μείνουμε στα πλαίσια του νόμου. Τυχόν βίαιη παρεμπόδιση τεχνικών ή άλλες πράξεις αυτοδικίας θα δυσκολέψουν τη θέση μας. Ο νόμος μας παρέχει τις κατάλληλες λύσεις, με τη μορφή της διαδικασίας των ασφαλιστικών μέτρων. Κάθε πολίτης μπορεί να καταθέσει στο ειρηνοδικείο αίτηση ασφαλιστικών μέτρων κατά της ΔΕΗ (ή όποιου άλλου παρόχου ρεύματος), με την οποία θα ζητεί να απαγορευτεί η διακοπή της ηλεκτροδότησής του. Καλό είναι να επισυναφθεί το αποδεικτικό κατάθεσης του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων (αν έχει πληρωθεί ο υπόλοιπος λογαριασμός) και στοιχεία που να αποδεικνύουν κακή οικονομική κατάσταση του αιτούντος και αδυναμία του να πληρώσει (π.χ. το τελευταίο εκκαθαριστικό εφορίας, ή τραπεζικά στοιχεία δανείων κλπ.). Επειδή η δικάσιμος που θα οριστεί για την εκδίκαση της αίτησης μπορεί να αργήσει μερικούς μήνες, σκόπιμο είναι να συνυποβληθεί και αίτημα προσωρινής διαταγής με το ίδιο περιεχόμενο (δηλαδή, να απαγορευτεί στον πάροχο η διακοπή της ηλεκτροδότησης). Στη συνέχεια, το δικόγραφο με την προσωρινή διαταγή θα πρέπει να επιδοθεί στη ΔΕΗ (ή τον άλλο πάροχο) με δικαστικό επιμελητή. Σημειωτέον ότι η αίτηση ασφαλιστικών μέτρων στο ειρηνοδικείο μπορεί να γίνει και χωρίς συνδρομή δικηγόρου, ακόμα και προφορικά, οπότε συντάσσεται σχετική έκθεση. Η προσφυγή σε δικηγόρο πρέπει να προτιμηθεί αν υπάρχει η οικονομική δυνατότητα, καθώς εξασφαλίζει τον επαγγελματικό χειρισμό του θέματος.
5. Ασχέτως της διακοπής ή μη της ηλεκτροδότησης, δεν πρέπει να ξεχνάμε τη δεύτερη συνέπεια της μη πληρωμής του ειδικού τέλους ακινήτων, που είναι η ενημέρωση της αρμόδιας ΔΟΥ από τη ΔΕΗ, η βεβαίωσή του και οι γνωστές συνέπειες των οφειλών προς την εφορία. Δηλαδή, έστω κι αν αποφύγουμε τη διακοπή της ηλεκτροδότησης λόγω μη πληρωμής του ειδικού τέλους ακινήτων προς τη ΔΕΗ, θα εξακολουθήσουμε να το οφείλουμε προς την εφορία. Για τις δυνατότητες αντίδρασής μας σε αυτή την περίπτωση, ισχύουν όσα γράψαμε παραπάνω (υπό Α) για τους υπόλοιπους έκτακτους φόρους.

Απομένει  το ερώτημα,  τι πρέπει τελικά να κάνουμε. Αυτό το ερώτημα δεν μπορεί να απαντηθεί εδώ, γιατί η απάντηση επαφίεται στον καθένα μας ξεχωριστά, και εξαρτάται τόσο από τις οικονομικές του δυνατότητες, όσο και από τα «πιστεύω» του για την οικονομική κρίση και το «δέον γενέσθαι».
Οι παραπάνω συμβουλές γράφτηκαν για να βοηθήσουν όσους δεν έχουν επιλογή, δηλαδή όσους απλά αδυνατούν να πληρώσουν, να προστατευτούν με τον οικονομικότερο τρόπο. Για όσους έχουν επιλογή, μια μόνο φράση: η οργή, ακόμα και η δικαιολογημένη, είναι κακός σύμβουλος.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου