Το νέο φορολογικό τοπίο μετά τις τελευταίες αλλαγές στη Φορολογία Εισοδήματος Φυσικών Προσώπων

Φορολογικοί συντελεστές, αποδείξεις και δαπάνες για τη μείωση των εισοδημάτων

---

Με την ψήφιση του Ν.4024/2011 επήλθαν σημαντικές αλλαγές στον τρόπο και το ύψος φορολογίας των εισοδημάτων των φυσικών προσώπων. Οι σημαντικότερες αλλαγές με τις οποίες θα καθοριστεί ο φόρος εισοδήματος είναι :
1.       Νέα φορολογική κλίμακα
Η φορολογική κλίμακα μεταβλήθηκε δύο φορές μέσα στο 2011. Μετά την τελευταία τροποποίηση με τον Ν.3986/1-7-2011 (όπου οριζόταν αφορολόγητο 8.000 ευρώ), τροποποιήθηκε ξανά με τον Ν.4024/27-10-2011. Πριν προλάβει δηλαδή να εφαρμοστεί ο νόμος του Ιουλίου, μεταβλήθηκε ξανά με νόμο του Οκτωβρίου, προς το δυσμενέστερο φυσικά για ......
το φόρο που θα πληρώσουν τα φυσικά πρόσωπα. Με την «ελπίδα» οι μεταβολές (καθώς αν ξαναλλάξει μόνο μεγαλύτερους φόρους περιμένουμε) που έγιναν να είναι και οι τελευταίες για τα εισοδήματα του 2011, παραθέτουμε την ισχύουσα φορολογική κλίμακα :

Κλιμάκιο Εισοδήματος (ευρώ)	Φορολογικός Συντελεστής %	Φόρος Κλιμακίου (ευρώ)	Σύνολο Εισοδήματος (ευρώ)	Σύνολο Φόρου (ευρώ)
5.000	0	0	5.000	0
7.000	10	700	12.000	700
4.000	18	720	16.000	1.420
10.000	25	2.500	26.000	3.920
14.000	35	4.900	40.000	8.820
20.000	38	7.600	60.000	16.420
40.000	40	16.000	100.000	32.420
`Ανω των 100.000	45

Για τους νέους ηλικίας έως και τριάντα ετών, για τους συνταξιούχους άνω των εξήντα πέντε ετών και τα άτομα με ειδικές ανάγκες, ή συνταξιούχους ανεξαρτήτως ηλικίας με παιδιά με ειδικές ανάγκες, το αφορολόγητο ποσό ορίζεται στις εννιά χιλιάδες (9.000) ευρώ, εφόσον το δηλωθέν εισόδημα, πραγματικό ή αυτό που προκύπτει με βάση τις αντικειμενικές δαπάνες και υπηρεσίες και δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων του φορολογουμένου, δεν υπερβαίνει τις εννιά χιλιάδες (9.000) ευρώ. Τα παραπάνω πρόσωπα όταν το συνολικό τους εισόδημα είναι από εννιά χιλιάδες (9.000) ευρώ και άνω, το ποσό του φόρου που προκύπτει με βάση την ανωτέρω κλίμακα περιορίζεται ώστε το συνολικό καθαρό εισόδημα που προκύπτει μετά την αφαίρεση του φόρου να μην υπολείπεται του ποσού των εννιά χιλιάδων (9.000) ευρώ.
Το αφορολόγητο ποσό των 5.000 ευρώ αυξάνεται κατά δύο χιλιάδες (2.000) ευρώ για κάθε τέκνο από τα δύο πρώτα του φορολογούμενου που τον βαρύνουν και κατά τρείς χιλιάδες (3.000) ευρώ για κάθε επόμενο τέκνο που τον βαρύνουν. Επομένως,
-         σε φορολογούμενο με 1 τέκνο το αφορολόγητο ποσό διαμορφώνεται σε 7.000 ευρώ,
-         σε φορολογούμενο με 2 τέκνα το αφορολόγητο ποσό διαμορφώνεται σε 9.000 ευρώ,
-         σε φορολογούμενο με 3 τέκνα το αφορολόγητο ποσό διαμορφώνεται σε 12.000 ευρώ κ.οκ.
Εάν ο ένας σύζυγος δεν έχει εισόδημα ή αυτό που έχει είναι μικρότερο από το αφορολόγητο ποσό του πρώτου κλιμακίου της κλίμακας, το αφορολόγητο ποσό που αφορά τα τέκνα ή η διαφορά που προκύπτει και μέχρι το αφορολόγητο ποσό που αφορά τα τέκνα προστίθεται στο αφορολόγητο ποσό του άλλου συζύγου.
Επίσης, το αφορολόγητο ποσό της κλίμακας αυξάνεται με το ποσό των δύο χιλιάδων (2.000) ευρώ ως δαπάνη χωρίς δικαιολογητικά, για τον ίδιο φορολογούμενο και για καθένα από τα πρόσωπα που συνοικούν με αυτόν ή τον βαρύνουν, εφόσον:
α) Παρουσιάζουν αναπηρία εξήντα επτά τοις εκατό (67%) και πάνω από νοητική καθυστέρηση, φυσική αναπηρία ή ψυχική πάθηση, με βάση τη γνωμάτευση της οικείας πρωτοβάθμιας υγειονομικής επιτροπής, που εδρεύει σε κάθε νομό. Δεν λαμβάνεται υπόψη επαγγελματική ή ασφαλιστική αναπηρία.
β) Είναι τυφλοί που είναι γραμμένοι στο γενικό μητρώο τυφλών, που τηρείται στην οικεία νομαρχία.
γ) Είναι νεφροπαθείς που τελούν υπό αιμοκάθαρση ή περιτοναϊκή κάθαρση ή έχουν κάνει μεταμόσχευση νεφρού, καθώς και τα πρόσωπα που πάσχουν από μεσογειακή, δρεπανοκυτταρική και μικροδρεπανοκυτταρική αναιμία και κάνουν μεταγγίσεις αίματος.
δ) Είναι ανάπηροι αξιωματικοί ή οπλίτες, οι οποίοι με την ιδιότητα του αναπήρου παίρνουν σύνταξη από το δημόσιο ταμείο ή αξιωματικοί οι οποίοι έχουν τεθεί σε κατάσταση πολεμικής διαθεσιμότητας ή αξιωματικοί που εξαιτίας πολεμικού τραύματος ή νοσήματος που επήλθε λόγω κακουχιών σε πολεμική περίοδο, βρίσκονται σε κατάσταση υπηρεσίας γραφείου ή πρόσωπα που έχουν υπαχθεί στις διατάξεις του Ν. 1579/1950 (Α΄ 286 ) και του Ν.Δ. 330/1947 (Α΄ 84).
ε) Είναι θύματα πολέμου. Θύματα πολέμου κατά την έννοια του παρόντος είναι τα πρόσωπα που λαμβάνουν σύνταξη από πολεμική αιτία. Με τα θύματα πολέμου εξομοιώνονται και τα πρόσωπα τα οποία ως μέλη οικογενειών αξιωματικών και οπλιτών, οι οποίοι απεβίωσαν κατά την εκτέλεση διατεταγμένης υπηρεσίας σε ειρηνική περίοδο, δικαιούνται σύνταξη από το δημόσιο ταμείο.
στ) Παίρνουν σύνταξη από το δημόσιο ταμείο ως ανάπηροι ή θύματα εθνικής αντίστασης ή εμφυλίου πολέμου σύμφωνα με τις διατάξεις των νόμων 1543/1985 (Α΄ 73) και 1863/1985 (Α΄ 204), όπως τροποποιήθηκαν με το Ν.1976/1991 (Α΄ 184).
2.       Απαιτούμενες Αποδείξεις
Το κατά περίπτωση αφορολόγητο ποσό ισχύει, εφόσον ο φορολογούμενος προσκομίσει αποδείξεις για δαπάνες αγοράς αγαθών και λήψης υπηρεσιών, τις οποίες πραγματοποιεί ο ίδιος, η σύζυγός του και τα τέκνα που τους βαρύνουν.
Σε προσκόμιση αποδείξεων για την κατοχύρωση του αφορολογήτου ποσού δεν υποχρεούνται :
-         Οι δημόσιοι υπάλληλοι που υπηρετούν στην αλλοδαπή
-         τα πρόσωπα που αναφέρονται στην παράγραφο 3 του άρθρου 47 του Κ.Φ.Ε., ήτοι οι υπάλληλοι του Υπουργείου Εξωτερικών και των λοιπών δημόσιων πολιτικών υπηρεσιών, του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού, της Μόνιμης Αντιπροσωπείας στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες και των στρατιωτικών, που υπηρετούν στην αλλοδαπή, καθώς και των υπαλλήλων του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών, των υπαλλήλων του Εθνικού Οργανισμού Μικρομεσαίων Μεταποιητικών Επιχειρήσεων και των υπαλλήλων της Πανελλήνιας Συνομοσπονδίας Ενώσεων Γεωργικών Συνεταιρισμών, που υπηρετούν στα οικεία αντιπροσωπευτικά γραφεία του στις Βρυξέλλες
-         όσοι διαμένουν σε οίκο ευγηρίας, σε ψυχιατρικά καταστήματα, φυλακισμένοι και
-         οι κάτοικοι κρατών - μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αποκτούν εισόδημα στην Ελλάδα πλέον του ενενήντα τοις εκατό (90%) του συνολικού εισοδήματος τους. Στις πιο πάνω δαπάνες δεν περιλαμβάνονται αυτές που προβλέπονται στις διατάξεις του άρθρου 9, οι δαπάνες για την απόκτηση περιουσιακών στοιχείων που αναφέρονται στο άρθρο 17, οι δαπάνες που προβλέπονται στο άρθρο 23, οι δαπάνες ύδρευσης, αποχέτευσης, ηλεκτρισμού και τηλεπικοινωνιών γενικά, καθώς και οι δαπάνες εισιτηρίων κάθε είδους μεταφορικών μέσων.
Το ποσό των αποδείξεων δαπανών, που απαιτείται να προσκομισθούν, ορίζεται σε ποσοστό είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) του δηλούμενου και φορολογούμενου ατομικού εισοδήματος του φορολογουμένου και για ποσό εισοδήματος μέχρι εξήντα χιλιάδες (60.000) ευρώ. Αν το ποσό των προσκομιζόμενων αποδείξεων δαπανών του φορολογουμένου υπολείπεται του πιο πάνω ποσού, τότε επί της διαφοράς επιβάλλεται φόρος με συντελεστή δέκα τοις εκατό (10%). Οι δαπάνες που έχουν πραγματοποιηθεί υπολογίζονται αθροιστικά και για τους δύο συζύγους μόνον εφόσον έχουν περιληφθεί στην εμπρόθεσμη δήλωση και επιμερίζονται μεταξύ των συζύγων ανάλογα με το δηλούμενο και φορολογούμενο σύμφωνα με τις γενικές διατάξεις ατομικό εισόδημα της εμπρόθεσμης δήλωσής τους.
3.       Μείωση του φόρου λόγω δαπανών
Με τις νέες διατάξεις καταργείται η έκπτωση της δαπάνης από το εισόδημα, όλες οι δαπάνες εκπίπτουν από τον φόρο. Αναλυτικά εκπίπτουν από το φόρο :

Μεταβολές στη Φ.Ε. με τον Ν.4024/2011	Προηγούμενο καθεστώς
Τα έξοδα ιατρικής και νοσοκομειακής περίθαλψης του φορολογουμένου και των λοιπών προσώπων που τον βαρύνουν. Εκπίπτει κατά 10%. Το ποσό της μείωσης δεν μπορεί να υπερβεί τις τρεις χιλιάδες (3.000) ευρώ.	Εξέπιπτε κατά 20%. Το ποσό της μείωσης δεν μπορούσε να υπερβεί τις έξι χιλιάδες (6.000) ευρώ.
Το ποσό του μισθώματος που καταβάλλεται ετησίως για κύρια κατοικία του φορολογούμενου και της οικογένειάς του. Εκπίπτει κατά 10%. Η δαπάνη επί της οποίας υπολογίζεται η μείωση δεν μπορεί να υπερβεί τα 1.000 ευρώ.	Εξέπιπτε κατά 20%. Η δαπάνη επί της οποίας υπολογίζεται η μείωση δεν μπορούσε να υπερβεί τα 800 ευρώ.
η δαπάνη για παράδοση κατ΄ οίκον ιδιαίτερων μαθημάτων ή για φροντιστήρια οποιασδήποτε αναγνωρισμένης εκπαιδευτικής βαθμίδας ή ξένων γλωσσών, το οποίο καταβάλλει ετησίως ο φορολογούμενος για κάθε τέκνο που τον βαρύνει ή για τον ίδιο. Εκπίπτει κατά 10%. Η δαπάνη επί της οποίας υπολογίζεται η μείωση δεν μπορεί να υπερβεί τα 1.000 ευρώ.	Εξέπιπτε κατά 20%. Η δαπάνη επί της οποίας υπολογίζεται η μείωση δεν μπορούσε να υπερβεί τα 800 ευρώ.
Το ποσό των δεδουλευμένων τόκων που καταβάλλονται από τον φορολογούμενο για στεγαστικά δάνεια για απόκτηση πρώτης κατοικίας που χορηγούνται στον φορολογούμενο με υποθήκη ή προσημείωση από τράπεζες, το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, τα Ταχυδρομικά Ταμιευτήρια και λοιπούς πιστωτικούς οργανισμούς, από ασφαλιστικές επιχειρήσεις στους υπαλλήλους τους, για προκαταβολές που χορηγούνται από τα Ταμεία Αλληλοβοήθειας Στρατού, Ναυτικού και Αεροπορίας, εφόσον οφείλονται από αυτόν και η υποθήκη ή προσημείωση έχει εγγραφεί σε ακίνητο του ή του άλλου συζύγου ή των τέκνων που τους βαρύνουν. Για δεδουλευμένους τόκους που καταβάλλονται από 1.1.2011 και μετά, ανεξάρτητα του χρόνου σύναψης του δανείου εκπίπτει κατά 10% και υπολογίζεται στους τόκους που αντιστοιχούν στο τμήμα του δανείου ως διακόσιες χιλιάδες (200.000) ευρώ.	Εξέπιπταν κατά 20%.
Τα ασφάλιστρα ασφαλίσεων ζωής, θανάτου, προσωπικών ατυχημάτων και ασθένειας για την ασφάλιση του φορολογούμενου, της συζύγου του και των τέκνων που τους βαρύνουν, καθώς και τα ασφάλιστρα που καταβάλλονται ετησίως για την ασφάλιση τέκνων, από γονείς που βρίσκονται σε διάζευξη και δεν συνοικούν μαζί τους. Εκπίπτει κατά 10%. Το ποσό της δαπάνης ασφαλίστρων επί του οποίου υπολογίζεται η μείωση δεν μπορεί να υπερβεί τα χίλια διακόσια (1.200) ευρώ για άγαμο και τα δύο χιλιάδες τετρακόσια (2.400) ευρώ για οικογένεια.	Εξέπιπταν κατά 20%.
Το ποσό της διατροφής που καταβάλλεται από τον έναν σύζυγο στον άλλο και επιδικάστηκε ή συμφωνήθηκε με συμβολαιογραφική πράξη. Εκπίπτει κατά 10%. Το ποσό της μείωσης του φόρου δεν μπορεί να υπερβεί τα χίλια πεντακόσια (1.500) ευρώ.	Εξέπιπτε κατά 20%. Το ποσό της μείωσης του φόρου δεν μπορούσε να υπερβεί τις τρεις χιλιάδες (3.000) ευρώ.
Τα ποσά που καταβάλλονται λόγω δωρεάς στο Δημόσιο, τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, τους ιερούς ναούς, των ιατρικών μηχανημάτων και των ασθενοφόρων αυτοκινήτων, που μεταβιβάζονται λόγω δωρεάς στα κρατικά και δημοτικά νοσηλευτικά ιδρύματα και τα νοσοκομεία, λόγω χορηγίας προς τα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα ημεδαπά νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου που νόμιμα υπάρχουν ή συνιστώνται, εφόσον επιδιώκουν σκοπούς πολιτιστικούς κ.λπ. Εκπίπτουν κατά 10%. Το συνολικό ποσό των δωρεών και χορηγιών της περίπτωσης αυτής επί του οποίου υπολογίζεται η μείωση δεν μπορεί να υπερβαίνει ποσοστό δέκα τοις εκατό (10%) του συνολικού εισοδήματος.	Εξέπιπτε κατά 20%.
Του ποσού της δαπάνης για επεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης ακινήτου (αντικατάσταση του λέβητα πετρελαίου για την εγκατάσταση τηλεθέρμανσης ή για νέα εγκατάσταση τηλεθέρμανσης ή συστήματος που κάνει χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, αλλαγή εγκατάστασης κεντρικού κλιματισμού χρήσης καυσίμου από πετρέλαιο σε φυσικό αέριο ή για νέα εγκατάσταση φυσικού αερίου, αγορά και εγκατάσταση ηλιακών συλλεκτών, τοποθέτηση διπλών θερμομονωτικών υαλοπινάκων και θερμομονωτικών πλαισίων / κουφωμάτων κ.λπ.). Εκπίπτει κατά 10%. Το ποσό της δαπάνης επί της οποίας υπολογίζεται η μείωση δεν μπορεί να υπερβεί το ποσό των τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ.	Εξέπιπτε κατά 20% μέχρι ποσού 3.000 ευρώ και κατά ποσοστό 10% από ποσό 3.001 μέχρι 6.000 ευρώ. Το ποσό της δαπάνης επί της οποίας υπολογίζεται η μείωση δεν μπορούσε να υπερβεί το ποσό των έξι χιλιάδων (6.000) ευρώ.
Το ποσό της δαπάνης των εισφορών που καταβάλλονται από τον φορολογούμενο σε ταμεία ασφάλισής του, εφόσον η καταβολή τους είναι υποχρεωτική από το νόμο, καθώς και το ποσό των καταβαλλόμενων εισφορών στις περιπτώσεις προαιρετικής ασφάλισής του σε ταμεία που έχουν συσταθεί με νόμο. Εκπίπτει κατά 10%.	Εξέπιπτε κατά 20%.

Οι παραπάνω μειώσεις του φόρου μεταβλήθηκαν δυσμενώς για τους φορολογούμενους και σε συνδυασμό με την μεγάλη αύξηση στις αντικειμενικές δαπάνες και υπηρεσίες που έγινε με τον προηγούμενο φορολογικό νόμο, η φορολογική επιβάρυνση έχει αυξηθεί υπερβολικά σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα.
Νικόλαος Παπαγιάννης, οικονομολόγος, ΑΜΙΑ, επιστημονικός συνεργάτης της επιστημονικής ομάδας της Epsilon Net

in.gr